Trí tuệ nhân tạo có loại bỏ bàn trợ giúp và các công việc CNTT?

AI đang đảm trách nhiều công việc

Khi việc áp dụng trí tuệ nhân tạo (genAI) tiếp tục tăng, các giám đốc điều hành buộc phải đưa ra quyết định khó khăn về những công việc CNTT có thể được tự động hóa bằng công nghệ mới và những công việc mà con người không thể làm.

Đây là một câu hỏi hóc búa - đặc biệt là vì các chuyên gia tin rằng nhiều công việc CNTT có thể được loại bỏ và thay thế bằng các công cụ trí tuệ nhân tạo.

Trên thực tế, có nhiều người bị sa thải mặc dù có thể là những người lao động kinh nghiệm lâu năm trong quá khứ, nhưng họ không phù hợp với thế giới mới được thúc đẩy bởi những công nghệ mà họ đã đặt cược vào.

Các chuyên gia ước tinh từ 20% đến 25% công việc công nghệ cuối cùng có thể được AI thực hiện.

Mặc dù AI sẽ giảm hoặc loại bỏ hoàn toàn nhu cầu tuyển dụng con người ở một số lĩnh vực, nhưng nó cũng sẽ giup tăng cường năng suất, yêu cầu phải thay đổi và thích nghi với vai trò chiến lược và sáng tạo hơn.

Theo đó, một cuộc khảo sát về CFO (giám đốc tài chính) vào tháng 6 vừa qua cho thấy 32% các tổ chức có kế hoạch sử dụng AI trong năm tới để đảm trách những công việc mà đã được thực hiện bởi con người. Và trong sáu tháng đầu năm 2024, gần 60% các công ty (và 84% các công ty lớn) cho biết họ đã triển khai phần mềm, thiết bị hoặc công nghệ để tự động hóa các nhiệm vụ trước đây của nhân viên.

Các doanh nghiệp đang sử dụng AI để tự động hóa một loạt các quy trình kinh doanh, bao gồm trả tiền cho các nhà cung cấp, lập hóa đơn, mua sắm, báo cáo tài chính và tối ưu hóa việc sử dụng các cơ sở. Nhiều vai trò liên quan đến CNTT sẽ bị ảnh hưởng bởi việc áp dụng AI trong vài năm tới.

Những vị trí công việc có khả năng bị ảnh hưởng nặng nề bởi AI nhưng không nhất thiết bị loại bỏ: phát triển phần mềm, an ninh mạng, DevOps, thiết kế UI/UX, quản lý dữ liệu và quản trị, thử nghiệm và đảm bảo chất lượng, soạn tài liệu kỹ thuật, và hỗ trợ CNTT và quản trị hệ thống - bao gồm quản trị mạng. Tuy nhiên, AI và học máy cũng đang trở nên tự động hơn thông qua các công cụ như Google tự động.

AI đang chuyển đổi an ninh mạng bằng cách tự động hóa phát hiện mối đe dọa, phát hiện bất thường và ứng phó sự cố. Các công cụ được hỗ trợ bởi AI có thể nhanh chóng xác định hành vi bất thường, phân tích mô hình bảo mật, quét các lỗ hổng và thậm chí dự đoán những cuộc tấn công mạng, làm cho giám sát thủ công ít cần thiết hơn. Các chuyên gia bảo mật sẽ tập trung nhiều hơn vào việc phát triển các mô hình AI có thể bảo vệ chống lại các mối đe dọa phức tạp, đặc biệt là khi tội phạm mạng bắt đầu sử dụng AI để tấn công các hệ thống. Sẽ có một nhu cầu cho các chuyên gia về đạo đức AI trong an ninh mạng, đảm bảo các hệ thống AI được sử dụng trong bảo mật không sai lệch hoặc sử dụng thiên vị.

Các vị trí hỗ trợ và quản lý hệ thống CNTT, đặc biệt là trợ giúp cấp một và cấp hai, dự kiến sẽ bị ảnh hưởng đặc biệt. Những công việc này đòi hỏi sự giải quyết vấn đề CNTT cơ bản và phân phối dịch vụ, cũng như hỗ trợ kỹ thuật chuyên sâu, chẳng hạn như cập nhật phần mềm, có thể được tự động hóa thông qua AI ngày hôm nay. Các công việc trợ giúp (help desk) còn lại sẽ liên quan đến nhiều kỹ năng thực hành không thể giải quyết bằng một cuộc gọi điện thoại hoặc tin nhắn điện tử. Những kỹ năng trong quản trị và quy định của AI sẽ trở nên quan trọng hơn khi doanh nghiệp phải đối mặt với sự xem xét kỹ lưỡng về việc sử dụng AI trong bảo mật.

Mặt khác, các chuyên gia và phân tích dữ liệu sẽ có nhu cầu lớn hơn với AI, nhưng nhiệm vụ của họ sẽ chuyển sang các lĩnh vực chiến lược hơn như giải thích những hiểu biết do AI tạo ra, đảm bảo việc sử dụng AI có đạo đức và phát triển và xác nhận mô hình cấp cao hơn.

Họ sẽ cần tập trung vào việc xây dựng các mô hình thay vì chỉ phân tích dữ liệu. Điều này bao gồm đảm bảo rằng các mô hình là đạo đức, công bằng và có thể giải thích, đặc biệt là khi các hệ thống này đang đưa ra quyết định trong các lĩnh vực nhạy cảm như chăm sóc sức khỏe hoặc tài chính.

Không thể thay thế kỹ năng mềm, kinh nghiệm

Không giống như con người, các công cụ AI có thể nhanh chóng xử lý lượng dữ liệu khổng lồ, nhanh hơn nhiều so với công nghệ có thể - cho phép các công cụ tự động xác định các vấn đề rất dễ dàng.

Trong khi việc sa thải giữa các công ty công nghệ tăng trong năm qua, các nhà phân tích tin rằng doanh nghiệp sẽ suy nghĩ lại chiến lược tuyển dụng của họ. Và điều đó có thể dẫn đến một cuộc chạy nước rút trong vài tháng tới. Khi doanh nghiệp chấp nhận tự động hóa, nhưng sẽ coi trọng các kỹ năng mềm và kiến thức. Điều đó bởi vì công nghệ không thể tạo ra các ý tưởng, dịch vụ hoặc chiến lược kinh doanh mới; Những công việc đòi hỏi suy nghĩ rất sâu.

Mặc dù AI sẽ thay thế một số nhà phát triển phần mềm, chủ yếu là những người tập trung vào các tác vụ thường xuyên hoặc lặp đi lặp lại, con người vẫn cần thiết để xác định các chương trình và đặt tham số. Điều đó có nghĩa là kỹ sư phần mềm sẽ có năng suất cao hơn và có thể viết nhiều dòng mã hơn, do đó, có thể có sự giảm nhu cầu thuê người phần mềm.

AI cũng sẽ tạo ra việc làm mới. Ví dụ, các công cụ mới và công nghệ học máy phải được tích hợp với các hệ thống doanh nghiệp truyền thống - và điều đó sẽ yêu cầu các nhà công nghệ quen thuộc với cả hai. Tích hợp là một phần lớn trong những gì các công ty đang nỗ lực nhắm vào.

Ở Mỹ và châu Âu, có tới 300 triệu việc làm có khả năng bị ảnh hưởng bởi sự xuất hiện của AI, Ngân hàng Đầu tư Goldman Sachs ước tính năm ngoái. Toàn bộ hai phần ba công việc của Mỹ có thể được tự động hóa một phần, với một trong bốn nhiệm vụ công việc hiện tại hoàn toàn tự động. Đồng thời, AI dự kiến sẽ tăng GDP toàn cầu lên 7%.

Các lĩnh vực nghề nghiệp với mức độ tiếp xúc cao nhất với tự động hóa bao gồm các vị trí hành chính (46%) và các nhiệm vụ trong các ngành nghề pháp lý (44%). Không có gì đáng ngạc nhiên, các công việc ít có khả năng bị ảnh hưởng có xu hướng ở các khu vực chuyên sâu về thể chất như xây dựng (6%) và bảo trì (4%). Mặc dù tự động hóa dự kiến sẽ phá vỡ một loạt các lĩnh vực nghề nghiệp, bao gồm cả CNTT, không phải tất cả các công việc sẽ bị ảnh hưởng như nhau.

Với rất nhiều công việc bị ảnh hưởng trên toàn cầu bởi AI và học máy, các nhà quản lý tuyển dụng sẽ tìm kiếm các ứng viên có kinh nghiệm trong các lĩnh vực đó. Ví dụ, một nghiên cứu gần đây cho thấy các chương trình lập trình có thể tăng gấp đôi số lượng dự án họ hoàn thành mỗi tuần bằng cách sử dụng các công cụ tạo mã do AI-hỗ trợ.

Những công cụ này ngày càng phổ biến trong kỹ thuật phần mềm và hơi bất ngờ, đã trở thành dễ dàng cho hầu hết các tổ chức thử nghiệm với AI. Điều đó bởi vì ngay cả khi họ chỉ đề xuất một cơ sở mã cho một ứng dụng mới, các công cụ tự động hóa có thể loại bỏ hàng giờ so với việc tạo và cập nhật mã thủ công.

Mặc dù một số người lo ngại việc loại bỏ hoàn toàn các nhà phát triển phần mềm, những người khác tin rằng AI sẽ cho phép họ và các nhà công nghệ khác sáng tạo hơn là tập trung vào các nhiệm vụ trần tục hoặc lặp đi lặp lại. Cục Thống kê Lao động Mỹ dự đoán việc làm cho các nhà phát triển phần mềm sẽ tăng trưởng 25% từ năm 2021 đến 2031.

Các nhà tuyển dụng sẽ tìm kiếm các nhà phát triển với khả năng và sự cởi mở để thích ứng với thị trường công nghệ đang thay đổi. Các nhà phát triển, những người nắm lấy những thay đổi này và tìm cách tăng cường các kỹ năng của họ theo tốc độ với sự đổi mới trong AI sẽ có giá trị nhất khi vai trò tiếp tục phát triển.

Theo đáng giá, ngay cả với việc áp dụng rộng rãi AI đến năm 2024, nền kinh tế Mỹ đã bổ sung hơn 158 triệu việc làm và tỷ lệ thất nghiệp công nghệ vẫn ở mức thấp gần như lịch sử.

Các đánh giá lạc quan hơn cho rằng AI sẽ tăng cường công nhân - có lẽ là những người ít có tay nghề nhất - thay vì thay thế chúng. Những người khác cho rằng việc thay thế công nhân dường như khó hơn bởi vì công việc là bộ sưu tập các nhiệm vụ và AI có thể không thể thực hiện tất cả trong số họ một cách liền mạch.

Nhiều người ta tin rằng số lượng việc làm sẽ bị AI loại bỏ hoàn toàn là rất hạn chế. Một kịch bản có khả năng hơn, là công nhân sẽ làm việc hiệu quả hơn, và vì vậy các doanh nghiệp có thể không cần phải thuê nhiều người.