Tương lai của công việc sẽ như khoa học viễn tưởng

“Lực lượng lao động được kết nối tăng cường” (Augmented Connected Workforce) là một trong 10 Xu hướng công nghệ chiến lược hàng đầu được công bố của Gartner cho năm 2024.

Lực lượng lao động được kết nối tăng cường (ACWF) là một khái niệm hoặc mô hình, trong đó những công nghệ tiên tiến được sử dụng để cung cấp cho nhân viên khả năng tương đương với siêu năng lực. Cụ thể, ý tưởng này hình dung việc tích hợp người làm với kính thực tế tăng cường (AR glass - augmented reality glass), công cụ AI các loại, cảm biến, công cụ giao tiếp, IoT (internet vạn vật), robot, bộ giáp (exoskeleton), máy nhìn (machine vision) và điện toán đám mây.

Nói tóm lại, khái niệm lực lượng lao động được kết nối tăng cường tạo nên một nhân viên tốt hơn bằng cách trang bị cho họ những công cụ được kết nối giúp truy cập tức thì vào thông tin và khả năng liên lạc.

Nghe có vẻ rất giống khoa học viễn tưởng. Cụ thể, có vẻ như người máy đã hòa nhập vào tổ chức doanh nghiệp. Nhưng trên thực tế, tất cả các xu hướng về công nghệ lực lượng lao động đều hướng tới khái niệm lực lượng lao động được kết nối tăng cường.

Dưới đây là một vài tình huống làm rõ.

• Một môi trường sản xuất phức tạp do các công nhân điều hành trong dây chuyền lắp ráp được trang bị kính AR và bộ bộ giáp, cho phép mỗi người nâng được trọng lượng gấp 5 lần so với con người không được tăng cường. Các quy trình mới được công bố và trình diễn trong thực tế tăng cường, với hướng dẫn trên thiết bị thực tế. Công nhân ở hai đầu nhà máy cộng tác theo thời gian thực như thể họ ở cạnh nhau. Cảm biến đeo trên người được thông báo cho tất cả các thiết bị robot về sự hiện diện của con người, khiến chúng ngừng di chuyển khi có người ở gần hoặc làm việc xung quanh mọi người.

• Một CEO làm việc tại nhà gặp hội đồng quản trị, mỗi thành viên trong đó được thể hiện bằng một hình ảnh ba chiều giống như thật, đặt quanh bàn. Người này có thể gợi lên bảng điều khiển thời gian thực giống như dữ liệu quy trình kinh doanh, được thể hiện dưới dạng 3D lơ lửng trên bàn. Một câu hỏi được đặt ra về việc tuân thủ, vì vậy nhân viên tuân thủ được đưa vào cuộc họp, cũng dưới dạng ảnh ba chiều. AI ghi chú và truyền đạt chi tiết bằng dữ liệu 3D cho tất cả thành viên hội đồng quản trị.

Những lợi ích rất rõ ràng ở đây là loại bỏ rào cản đối với thông tin và liên lạc có thể hành động ngay lập tức (và cùng với đó là việc phá bỏ ngăn cách giữa các phòng ban), nâng cao trí não con người bằng AI, nâng cao sức mạnh cơ thể con người bằng công nghệ bộ giáp và sự tích hợp con người và máy móc. Tất cả điều này được thiết kế để cải thiện khả năng giải quyết vấn đề và ra quyết định, tự động hóa tốt hơn, giao tiếp và cộng tác hợp lý hơn, giảm sai sót và cải thiện độ an toàn, năng suất cá nhân và hiệu quả hoạt động tốt hơn, quản lý tài sản tốt hơn và nhiều lợi ích khác.

Một khái niệm trọng tâm đối với lực lượng lao động được kết nối tăng cường là tầm quan trọng của việc liên lạc và cộng tác liền mạch, tức thì bất kể vị trí. Nói cách khác, “nơi làm việc” là một không gian ảo toàn cầu, phi địa lý. Điều này hỗ trợ sự cộng tác giữa mọi người trên toàn cầu và làm việc từ xa. Các cuộc họp đều diễn ra ảo và từng nhân viên kết nối để khắc phục sự cố và động não, bất kể họ ở đâu.

Trên thực tế, “nơi làm việc” là một tập hợp tài nguyên được chia sẻ, chủ yếu được truy cập thông qua thực tế tăng cường (AR - augmented reality). Ý tưởng là sử dụng công nghệ số và giao diện người dùng mới này để thúc đẩy cảm giác cộng tác và cộng đồng. Quá trình giới thiệu, đào tạo và xây dựng nhóm đều diễn ra trong không gian ảo chung.

Chúng ta cũng có thể mong đợi ranh giới giữa công việc và đào tạo cho công việc đó sẽ mờ đi. Việc đào tạo sẽ diễn ra ngày càng nhiều thông qua thực tế ảo (VR - virtual reality) và AR, mang lại cho nhân viên cảm giác thật về thực hiện công việc trước khi thực sự thực hiện nó. Sau đó, trong khi thực hiện công việc, các quy trình, phương pháp mới và học tập tăng cường cũng có thể diễn ra liên tục thông qua AR, với năng lực và hiệu suất được đo lường bằng các thiết bị AR, thiết bị đeo, cảm biến IoT và AI.

Lực lượng lao động được kết nối tăng cường sẽ vừa yêu cầu vừa tạo điều kiện cho việc đào tạo liên tục.

Nghe hay đấy - nhưng tại sao lại là bây giờ?

Trong khi các nhà phân tích đã nói về lực lượng lao động được kết nối tăng cường trong một vài năm, có ba xu hướng đang đưa vấn đề này lên hàng đầu (và thuyết phục các tổ chức như Gartner nói rằng đây là một trong những xu hướng công nghệ hàng đầu trong năm nay).

Tất nhiên, đầu tiên là cuộc cách mạng AI sáng tạo (genAI) đã bắt đầu cách đây một năm rưỡi bằng việc OpenAI phát hành chatbot ChatGPT ra công chúng. Kể từ đó, lĩnh vực này đã bùng nổ, với hàng trăm công cụ năng suất và kinh doanh mới ra đời tận dụng genAI.

Thứ hai, sự gia tăng các nền tảng điện toán không gian như Apple Vision Pro và một danh mục hấp dẫn mới gồm các thiết bị và nền tảng AR hiển thị trên kính lái đã khiến AR trở nên chín muồi để sử dụng rộng rãi trong toàn tổ chức. Việc phổ biến kính AR sẽ thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của các công cụ doanh nghiệp cung cấp cho người dùng dữ liệu hình ảnh theo thời gian thực lơ lửng trong không gian vật lý.

Và thứ ba, cuộc cách mạng kính AI có nghĩa là nhân viên cổ trắng và những người khác sẽ có thể đeo các thiết bị trông giống như kính thông thường (và trên thực tế có thể có kính theo đặt hàng) cho phép truy cập AI theo thời gian thực cả ngày, hàng ngày.

Giờ đây, chúng ta có thể mong đợi một thế hệ giải pháp mới kết hợp AI và AR với các thiết bị dựa trên cảm biến, robot và điện toán đám mây. Trên thực tế, nhiều công ty như Glartek và LightGuide đã cung cấp các giải pháp hỗ trợ rõ ràng cho khái niệm lực lượng lao động được kết nối tăng cường.

Những thách thức phía trước

Sự chuyển đổi sắp tới thể hiện một bước nhảy vọt căn bản trong cách thức hoạt động của các doanh nghiệp. Gartner dự đoán rằng đến năm 2027, 1/4 doanh nghiệp (tại Mỹ) sẽ sử dụng các giải pháp lực lượng lao động được kết nối tăng cường.

Nhưng thách thức rất nhiều. Vấn đề hàng đầu vẫn chưa được giải quyết một cách có ý nghĩa và có hệ thống liên quan đến an ninh mạng. Mức độ kết nối giữa các hệ thống và khả năng truy cập dữ liệu dễ dàng tạo ra một bề mặt tấn công rộng chưa từng có mà sẽ phải được giảm thiểu bằng những công nghệ và phương pháp bảo mật mới.

Một cái khác là chi phí. Ngoài các giải pháp phần cứng, phần mềm, đám mây và dịch vụ, quá trình chuyển đổi lực lượng lao động được kết nối tăng cường sẽ yêu cầu đào tạo, nâng cao kỹ năng liên tục cũng như quản lý thay đổi phức tạp hơn.

Và một thách thức khác sẽ là sự tích hợp của nhiều hệ thống công nghệ thế hệ tiếp theo với nhau.

Đó là những ngày đầu cho lực lượng lao động được kết nối tăng cường. Nhưng ngay cả bây giờ, đã đến lúc xem lại lộ trình CNTT và bắt đầu chú ý đến các bộ phận cấu thành của xu hướng này, bắt đầu với AI, tự động hóa AI, AR trong tất cả các biến thể của nó và thế giới mới nổi của các công cụ hỗ trợ genAI.

Những lo ngại xung quanh AI và các công nghệ khác thay thế công nhân đang bị thổi phồng quá mức. Điều có nhiều khả năng hơn là nhân viên sẽ được nâng cao nhờ AI và các công nghệ khác và biến thành siêu nhân viên.