Gửi bình luận
Viện Chiến lược Phát triển Kinh tế số
Trong thập kỷ tới, trí tuệ nhân tạo sáng tạo - genAI - sẽ thay thế một số công việc. Nhưng với mọi công nghệ mang tính cách mạng - từ động cơ hơi nước đến số hóa - AI sẽ tạo ra nhiều việc làm hơn là loại bỏ.
Trong khi nhiều người nghĩ rằng trí tuệ nhân tạo sáng tạo (genAI) là công cụ tự động hóa sẽ loại bỏ nhiều công việc ngày nay, thì hầu hết người trong ngành CNTT đều coi nó là công cụ tạo ra những công việc tri thức.
Đó là bởi vì các công cụ genAI như ChatGPT và Midjourney có thể giúp loại bỏ những công việc nhàm chán, giải phóng người lao động để đảm nhận những vai trò sáng tạo có giá trị hơn và làm việc hiệu quả hơn.
GenAI cũng được kỳ vọng sẽ “dân chủ hóa việc làm”. Nghĩa là, công nghệ sẽ cho phép nhân viên không có bằng khoa học máy tính tạo ra các ứng dụng sử dụng AI. Hiện tại, nhiều doanh nghiệp coi khả năng đó là “quả ngọt dễ dàng” của genAI.
Theo một báo cáo mới của Gartner, ngoài việc thay đổi cách nhân viên làm việc, genAI và AI nói chung cũng sẽ tạo ra nhiều việc làm mới - hơn nửa tỷ trong số đó vào năm 2033.
Giới chuyên môn tin rằng genAI sẽ tạo ra những công việc mà ngày nay thậm chí không thể tưởng tượng được. Các lĩnh vực như phát triển AI, phân tích dữ liệu và đạo đức AI đều là những lĩnh vực có khả năng bùng nổ nhờ áp dụng genAI.
Nếu quá trình dân chủ hóa các công việc hiện được hình dung là đúng, thì những công việc đó sẽ trở nên dễ tiếp cận đối với những người không chuyên. Đổi lại, điều này giúp giảm chi phí và cải thiện tính sẵn có của các sản phẩm và dịch vụ hỗ trợ AI hiện có hoặc mới.
Một cuộc khảo sát với 1.400 lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ cho thấy các doanh nghiệp sẽ tuyển dụng nhiều hơn nhờ GenAI. 49% lãnh đạo doanh nghiệp được khảo sát cho biết họ sẽ thuê nhiều nhân viên toàn thời gian hơn, với tỷ lệ tương tự cho biết họ sẽ thuê nhiều người làm việc tự do hơn. Và 64% số người được hỏi cho biết họ sẽ thuê nhiều chuyên gia thuộc mọi loại hình hơn do AI có tính sáng tạo.
Triển khai chậm trong nhiều năm
Tuy nhiên, quá trình thăng tiến của genAI sẽ diễn ra chậm. Hiện tại chỉ có 15% tổ chức áp dụng AI một cách hiệu quả, nghĩa là AI chưa phải là mối đe dọa đáng kể đối với việc làm.
Mặc dù vậy, các doanh nghiệp cần xem xét cách đào tạo nhân viên của mình sử dụng những công cụ dựa trên AI một cách hiệu quả, cũng như những công cụ tương tự đó cần được đào tạo hoặc phù hợp với bối cảnh để giảm thiểu những hạn chế và giảm thiểu rủi ro. Thực tế hơn nhiều là việc làm sẽ được tăng thêm chứ không bị thay thế.
Bởi nhiều công việc liên quan đến nhiều nhiệm vụ khác nhau, ngay cả công cụ genAI chỉ hỗ trợ một nhiệm vụ - chẳng hạn như xử lý số hoặc phân tích - có thể giúp nhân viên phân bổ thời gian hiệu quả hơn.
AI sẽ loại bỏ một số công việc
Thực tế cho thấy nhiều ý kiến cho rằng genAI là một công nghệ giết chết việc làm, nhưng điều đó dường như không xảy ra trên thị trường “quy mô rộng”. Trong các lĩnh vực mà mọi người vẫn nói là hoàn toàn tự động, luôn có thể thấy rằng AI đang nâng cao vai trò của họ, và theo chiều hướng tốt hơn.
Các trường hợp hiếm hoi mà genAI đủ tốt để tự động hóa hoàn toàn các hoạt động chủ yếu liên quan đến việc tạo nội dung như viết văn bản, tạo hình ảnh/video, mã hóa phần mềm, dịch, tóm tắt và soạn kết quả tìm kiếm.
Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, vẫn cần có sự tham gia của con người để xác thực và sửa lỗi AI, điều này sẽ bù đắp cho mức tăng năng suất ban đầu.
Ngoài việc hỗ trợ tạo phần mềm, các ứng dụng ban đầu khác của genAI còn được chia thành hai loại:
Với những trường hợp sử dụng như vậy, nhân viên sẽ xử lý nhanh hơn và tập trung vào khách hàng hơn.
Có thể kỳ vọng “sự bùng nổ” của các nhà cung cấp giải pháp AI, điều này sẽ tạo cơ hội cho các nhà điều hành mới về tài chính, công nghệ, tiếp thị và bán hàng.
Nhân viên nên bổ sung thêm những kỹ năng AI nào?
Một trong những vấn đề hàng đầu đối với các nhà lãnh đạo phát triển các công cụ genAI đang thiếu nhân viên lành nghề. Theo chủ tịch của IDC thì chiến lược về kỹ năng và nhân tài của AI là trở ngại hàng đầu mà doanh nghiệp phải đối mặt hiện nay .
Kỹ năng quan trọng nhất mà nhân viên cần có khả năng tận dụng các công cụ AI và biết nên sử dụng công cụ nào. Để làm được điều đó, nhân viên thường có thể chuyển sang sử dụng các chatbot hỗ trợ thông thường, như ChatGPT của OpenAI và Claude của Anthropic.
Những công việc khác có thể thấy ở tương lai:
Đào tạo nhân viên là chìa khóa thành công
Công ty dịch vụ toàn cầu Ernst & Young (EY) đã triển khai AI nói chung (học máy...) từ năm 2012. Trong thập kỷ qua, EY đã chứng kiến những cải tiến lớn về hiệu quả và độ chính xác của nhân viên.
Ernst & Young cho biết việc tự động hóa các nhiệm vụ thông qua AI giúp cải thiện gấp 10 lần về thời gian hoàn thành và cải thiện gấp 5 lần về độ chính xác của kết quả. Và thay vì thay thế công nhân, nó buộc công ty phải thuê thêm kỹ thuật viên.
Chẳng hạn, năm 2018, EY có 2.100 kỹ thuật viên công nghệ; ngày nay nó có hơn 75.000. Rất nhiều công nhân trong số đó đã được bổ sung để giải quyết các khả năng mới do AI tạo ra.
Với việc áp dụng AI, EY phải đối mặt với một vấn đề chung đối với tất cả các tổ chức đang tìm cách triển khai công nghệ: lực lượng lao động thiếu sự chuẩn bị. Vì vậy, công ty đã nỗ lực nâng cao tay nghề cho nhân viên và hiện đang triển khai đào tạo AI cho tất cả 400.000 công nhân. Cho đến nay, 84.425 đã hoàn thành khóa đào tạo.
