Gửi bình luận
Viện Chiến lược Phát triển Kinh tế số
Lệnh cấm xuất khẩu một số công nghệ chip sang Trung Quốc của chính quyền Biden nhắm vào các ngành công nghiệp và quân sự của Trung Quốc sẽ gây gián đoạn trong chuỗi cung ứng toàn cầu của các doanh nghiệp trên thế giới.
Khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung leo thang với việc chính quyền của Tổng thống Joe Biden ban hành các hạn chế sâu rộng đối với việc xuất khẩu công nghệ chip, các doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực kinh tế khác nhau trên toàn thế giới chắc chắn sẽ bị cuốn vào cuộc đọ súng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Các quy tắc thương mại mới được đưa ra vào thời điểm Mỹ ngày càng lo lắng về sức mạnh địa chính trị ngày càng tăng của Trung Quốc và sẽ ảnh hưởng không chỉ đến thiết bị tính toán mà còn nhiều sản phẩm tiêu dùng được chế tạo trên công nghệ bán dẫn bị hạn chế. Điều này cũng báo hiệu sự kết thúc của kỷ nguyên toàn cầu hóa ngày càng mở rộng.
Các chuyên gia cho biết các doanh nghiệp sẽ phải phân tích chuỗi cung ứng của mình để xác định xem họ có thể bị ảnh hưởng như thế nào.
Theo các chuyên gia, chuỗi giá trị toàn cầu hợp lý hóa hoàn toàn là nơi về cơ bản vốn, chuyên môn và sản xuất di chuyển đến điểm hiệu quả nhất, không chỉ là chất bán dẫn mà bất kỳ thứ gì mang tính chiến lược.
Vào đầu tháng 10, chính quyền Biden đã ban hành các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới nhằm ngăn chặn các công ty Mỹ bán chất bán dẫn tiên tiến cũng như thiết bị được sử dụng để sản xuất chúng cho một số nhà sản xuất Trung Quốc, trừ khi họ nhận được giấy phép đặc biệt.
Tiếp đó, vào giữa tháng 12, chính quyền Mỹ đã mở rộng những hạn chế đó để bao gồm thêm 36 nhà sản xuất chip Trung Quốc tiếp cận công nghệ chip của Mỹ, bao gồm cả Yangtze Memory Technologies Corporation (YMTC), nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới.
Có lẽ quan trọng nhất, các biện pháp kiểm soát xuất bao gồm những hạn chế đối với chất bán dẫn được sử dụng trong trí tuệ nhân tạo (AI), chẳng hạn như GPU (đơn vị xử lý đồ họa), TPU (đơn vị xử lý tensor) và các ASIC tiên tiến khác (mạch tích hợp dành riêng cho ứng dụng).
Mục đích đã nêu của các hạn chế là ngăn cản Trung Quốc tiếp cận với công nghệ tiên tiến để hiện đại hóa quân đội. Các hạn chế có thể được dỡ bỏ tùy theo từng trường hợp nếu Mỹ có thể xác minh rằng các công ty Trung Quốc trong danh sách hạn chế không sử dụng công nghệ cho mục đích quân.
Quy tắc xuất khẩu chip của Mỹ đã có tác động
Trong khi đó, các quy tắc xuất khẩu đã có tác động. Ví dụ, Apple đã lên kế hoạch hợp tác với YMTC cho bộ nhớ flash của iPhone 14. Apple đã hoàn thành quy trình kéo dài một tháng để chứng nhận công ty là nhà cung cấp của mình trước khi chính quyền Biden tiến hành cuộc tấn công chống lại các nhà sản xuất chip Trung Quốc.
Các công ty lớn khác bị ảnh hưởng ngay lập tức bởi các hạn chế bao gồm Nvidia và AMD, công ty sản xuất GPU và kinh doanh với các công ty Trung Quốc. Nhiều nhà sản xuất chip khác cũng bị ảnh hưởng, vì quy tắc bao gồm một loạt các chất bán dẫn đối với những thông số kỹ thuật năng lượng nhất định.
Tuy nhiên, không chỉ các nhà sản xuất chip của Mỹ bị ảnh hưởng trực tiếp bởi hạn chế. Quy tắc mới cũng cấm doanh nghiệp Mỹ giao dịch với các công ty không phải của Hoa Kỳ xuất khẩu công nghệ bị hạn chế sang Trung Quốc. Điều này đã gây xích mích với Mỹ và một số đồng minh, nhưng hầu hết các công ty bị ảnh hưởng bởi các quy tắc trên toàn cầu dường như sẵn sàng tuân thủ.
Do hạn chế này, nhà sản xuất thiết bị bán dẫn ASML của Hà Lan giờ đây sẽ không thể phục vụ một trong những thị trường lớn nhất của mình. Tương tự, công ty thiết kế chip ARM của Anh gần đây đã tuyên bố sẽ không bán công nghệ chip hiệu suất cao của mình cho Trung Quốc.
Kết quả là một loạt các nhà cung cấp công nghệ hàng đầu của Trung Quốc như nhà khổng lồ thương mại điện tử Alibaba, công ty dịch vụ Internet Baidu, công ty mạng Huawei, và các công ty AI SenseTime và Megvii… sẽ phải vật lộn để tìm nguồn chip tiên tiến để chạy khối lượng công việc trí tuệ nhân tạo của họ.
Các nhà cung cấp chip AI của Trung Quốc như HiSilicon, Cambricon, Horizon Robotics hoặc Biren Technology sẽ không thể sản xuất chip AI của riêng họ vì các sản xuất bán dẫn TSMC (Đài Loan) cũng tuân theo lệnh cấm của Mỹ, trong khi các nhà sản xuất bán dẫn của Trung Quốc (chủ yếu là SMIC) chưa có khả năng sản xuất chip công nghệ cao.
Trong khi đó, các công ty không phải của Trung Quốc đã bắt đầu chuyển năng lực sản xuất ra khỏi Trung Quốc, với TSMC thiết lập các nhà máy sản xuất ở Mỹ và Châu Âu, và nhà cung cấp lớn nhất của
Apple, Foxconn, đang nhanh chóng cố gắng mở rộng quy mô sản xuất iPhone ở Ấn Độ. Tuy nhiên, các nhà máy như vậy phải mất vài năm để xây dựng và trong thời gian chờ đợi, các chuyên gia tin rằng sẽ có những giai đoạn gián đoạn, thiếu hụt và bất ổn trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Các chuyên gia cho biết các hạn chế do chính quyền Biden áp đặt sẽ có tác động đáng kể hơn so với các lệnh cấm thương mại trước đây của Hoa Kỳ, với sự gián đoạn ngày càng lan rộng.
Chiến tranh chip sẽ ảnh hưởng đến nhiều loại sản phẩm
Ngoài các nhà sản xuất chip và bán dẫn ở Trung Quốc, mọi công ty trong chuỗi cung ứng chipset tiên tiến, chẳng hạn như nhà sản xuất xe điện tử và nhà sản xuất HPC (máy tính hiệu năng cao) ở Trung Quốc, cũng sẽ bị ảnh hưởng.
Nhiều doanh nghiệp có thể không bị tác động ngay, vì sự phụ thuộc lẫn nhau giữa Trung Quốc và Mỹ sẽ khó có thể giải quyết tức thời. Chẳng hạn, không khuất phục trước áp lực từ doanh nghiệp Mỹ, đầu tháng 12, Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết sẽ cho phép những nhà thầu của mình sử dụng chip của các nhà sản xuất Trung Quốc bị cấm cho đến năm 2028.
Các doanh nghiệp không thể cảm thấy khó khăn ngay lập tức, bởi vì sự phụ thuộc lẫn nhau giữa Trung Quốc và Mỹ sẽ khó có thể giải quyết ngay lập tức. Chẳng hạn, không thể khuất phục trước áp lực từ doanh nghiệp Mỹ, đầu tháng 12, Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết sẽ cho phép các nhà sản xuất chip của mình sử dụng chip của các nhà sản xuất chip Trung Quốc bị cấm đến năm 2028.
Ngoài ra, hạn chế này dường như không ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sản xuất bán dẫn của nhiều nhà sản xuất chip toàn cầu, vì họ chưa đầu tư vào Trung Quốc. Tuy nhiên, quy tắc mới sẽ tác động dây chuyền đối với các nhà sản xuất chip, cũng như các nhà sản xuất khác.
Mặt khác, theo phân tích, Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, là thị trường khổng lồ đối với nhiều doanh nghiệp bán dẫn toàn cầu và điều này sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch tăng trưởng và doanh thu của họ, do các vấn đề về dòng tiền trong ngắn hạn. Về lâu dài, nó sẽ thúc đẩy nhiều hoạt động sản xuất chip trong nước hơn ở Ấn Độ, Việt Nam, Malaysia, Singapore và các quốc gia khác.
Nhiều quốc gia tăng cường năng lực sản xuất chip
Đài Loan từ lâu đã duy trì vị trí dẫn đầu trong lĩnh vực sản xuất chip bán dẫn dùng cho PC, máy chủ và thiết bị được sử dụng cho nghiên cứu cao cấp. Tuy nhiên, hiện nay một số quốc gia, bao gồm Ấn Độ, Pháp, Anh, Nhật Bản và thậm chí cả Australia đang triển khai các biện pháp khuyến khích để thu hút đầu tư vào chất bán dẫn.
Những hạn chế thương mại có khả năng gây ra những thay đổi dài hạn khác trong sản xuất và thương mại toàn cầu.
Các biện pháp trừng phạt này sẽ khuyến khích đầu tư sản xuất nhiều hơn vào sản xuất điện thoại, ô tô, đồ điện tử, máy móc, thiết bị viễn thông… bên ngoài Trung Quốc bao gồm Ấn Độ, Việt Nam và các quốc gia khác.
Trong khi đó, Quốc hội Mỹ đã thông qua Đạo luật CHIPS - đạo luật dành hàng tỷ đô la trợ cấp cho các công ty xây dựng nhà máy sản xuất chip trong nước. Trung Quốc cũng đang rót 143 tỷ USD để thúc đẩy sản xuất chip trong nước trước các hạn chế thương mại.
Người sáng lập TSMC, Morris Chang, gần đây đã cảnh báo rằng toàn cầu hóa “gần như đã chết”, với nhiều quốc gia đang cố gắng phát triển năng lực chế tạo chất bán dẫn của riêng họ. Mặc dù điều này có vẻ giống như một động thái chiến lược tốt của nhiều chính phủ, nhưng công suất dư thừa - như đã thấy trong quá khứ - có thể nảy sinh nhiều vấn đề về khả năng tồn tại của các nhà sản xuất chip, dẫn đến một sự tàn phá chuỗi cung ứng khác trên thị trường toàn cầu.
Doanh nghiệp cần đánh giá lại chuỗi cung ứng của mình
Mặc dù hầu hết các doanh nghiệp có thể không giao dịch trực tiếp với các thực thể Trung Quốc bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm, nhưng phạm vi rộng của lệnh cấm có nghĩa là họ sẽ cần đánh giá kỹ lưỡng toàn bộ chuỗi cung ứng công nghệ của mình để tìm bất kỳ mối liên kết nào có thể xảy ra.
Là CIO trong một công ty làm việc trong với dự án trí tuệ nhân tạo, có thể là để tự động hóa dây chuyền sản xuất của bạn hoặc cung cấp hỗ trợ tự động cho khách hàng của bạn hoặc những gì bạn có, thì bạn nên xem xét cẩn thận các nhà cung cấp của mình. Nếu bất kỳ là người Trung Quốc, dự án có thể bị gián đoạn. Chẳng hạn, nếu đang sử dụng đám mây của Alibaba cho khối lượng công việc đào tạo AI của mình, hoặc nếu bạn đang tìm nguồn cung ứng chip tăng tốc AI từ Horizon Robotics. Một nhà phân tích cho biết
CIO cần đánh giá lại các tiêu chí lựa chọn nhà cung cấp của họ từ quan điểm về khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng, tức là mức độ tiếp xúc của nó đối với vấn đề chip bán dẫn của Trung Quốc. Họ cần xác định các lỗ hổng tiềm ẩn trong các dự án công nghệ cao, bao gồm cả máy tính hiệu suất cao dành cho doanh nghiệp… và đánh giá khả năng của các nhà cung cấp đó về các bản nâng cấp, lộ trình công nghệ và khả năng hỗ trợ trong tương lai.
Nhiều câu hỏi quan trọng cần được giải quyết là liệu các nhà cung cấp Trung Quốc trong chuỗi cung ứng của doanh nghiệp có thể cung cấp cùng mức độ công nghệ và hỗ trợ trong tương lai hay không nếu họ gặp khó khăn trong việc tiếp cận chip hoặc công nghệ tiên tiến từ các đối tác phương Tây.
