Sử dụng ChatGPT để đưa ra quyết định tốt hơn

ChatGPT có thể giúp lãnh đạo đưa ra quyết định tốt hơn không? Mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) mà mọi người nhắc đến trong nhiều tháng cũng có câu trả lời cho câu hỏi này: “Có, nó có thể hỗ trợ bạn trong các quyết định quản lý bằng cách cung cấp thông tin, sự kiện, phân tích và quan điểm giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt”. ChatGPT ngay lập tức tuân theo trong giới hạn về năng lực của chính mình. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là lời khuyên và đề xuất của ChatGPT dựa trên phân tích thuật toán về dữ liệu và thông tin, và bạn, với tư cách là con người, vẫn phải đưa ra quyết định cuối cùng dựa trên kinh nghiệm, kiến thức và đánh giá của mình về tình huống.

Các mô hình ngôn ngữ lớn như ChatGPT có thể trở thành công cụ ra quyết định mạnh mẽ cho các nhà quản lý và doanh nghiệp. Các LLM không cung cấp câu trả lời mà là giúp bạn thực hiện quy trình ra quyết định có hệ thống hơn, ngay cả với những quyết định quản lý quan trọng.

Ba giai đoạn đặc trưng cho các quyết định sáng suốt. Đầu tiên, chúng ta phải xác định mục tiêu và bối cảnh của mình. Chính xác thì quyết định đó là về cái gì và dựa trên mục tiêu, giá trị và sở thích nào? Bằng cách này, chúng ta xác định vấn đề ra quyết định và thiết lập khuôn khổ ra quyết định. Bước thứ hai là phát triển các lựa chọn: Chúng ta có những lựa chọn ra quyết định nào? Mục tiêu ở đây là tạo ra nhiều lựa chọn thay thế khác nhau chứ không phải chỉ tập trung vào các lựa chọn rõ ràng. Chỉ khi đã phát triển đủ các lựa chọn từ khuôn khổ ra quyết định, chúng ta mới có thể đánh giá chúng và đưa ra quyết định sáng suốt ở bước thứ ba.

Được sử dụng một cách khéo léo, ChatGPT có thể cung cấp các dịch vụ có giá trị trong cả ba giai đoạn cho quyết định. Trong thực tế, điều này có nghĩa là chúng ta có thể tham gia đối thoại với hệ thống ở bất kỳ giai đoạn nào trong ba giai đoạn của một hệ thống ra quyết định đầy đủ thông tin. Ví dụ, khi đánh giá các phương án đưa ra quyết định, có thể đặt câu hỏi: Giám đốc điều hành của các doanh nghiệp lớn và vừa trong lĩnh vực cơ khí mắc phải sai lầm gì khi họ quyết định mở rộng sang các thị trường mới? Và tiêu chí thành công để mở rộng thành công là gì?

ChatGPT sau đó không cung cấp mẫu để có thể cân nhắc các tùy chọn một cách hoàn hảo trong trường hợp của mình. Nhưng nó có thể giúp chúng ta khám phá những thành kiến của chính mình và thách thức những định kiến. Sử dụng ChatGPT một cách khéo léo có thể giống như một công cụ khử mọi thành kiến. Do đó, nó cung cấp thông tin để chúng ta suy nghĩ sâu hơn và đánh giá các lựa chọn theo cách đầy đủ thông tin hơn.

Ngày nay, hệ thống này thậm chí còn có giá trị hơn khi nó được sử dụng để tìm ra các lựa chọn bổ sung mà chúng ta không thể nghĩ ra hoặc dễ dàng đưa ra. Bằng cách này, nó mở rộng tầm nhìn ra quyết định của chúng ta.

Làm cách nào để giảm sự phụ thuộc vào một quốc gia và đa dạng hóa chuỗi cung ứng? Lãnh đạo doanh nghiệp có thể chưa bao giờ giải quyết vấn đề để ra quyết định này trước đây. Tuy nhiên, ChatGPT có thể đưa ra những chiến lược đã được nhiều công ty ghi nhận trên Internet trong tình huống tương tự và có thể đưa ra nhiều ý tưởng độc đáo hơn là chỉ đơn giản chuyển sản xuất sang quốc gia khác. Điều này là do hệ thống có quyền truy cập vào một phần kho dữ liệu các lựa chọn có sẵn công khai trong ngành.

Các mô hình ngôn ngữ lớn cũng có thể giúp đặt ra các mục tiêu và sở thích, đánh giá những hoàn cảnh ra quyết định và chọn khuôn khổ ra quyết định. Một lần nữa, đối thoại là chìa khóa. Với những câu hỏi phù hợp, chúng ta trở thành người đối thoại để hiểu rõ hơn về bối cảnh của một quyết định. Ví dụ: với ChatGPT, bạn có thể nhanh chóng xem các đề xuất về những mục tiêu điển hình mà các công ty khác có thể nghĩ đến trong tình huống ra quyết định tương tự. Ví dụ một đối thoại điển hình: “Xin chào ChatGPT, tôi là người đứng đầu một nhà sản xuất công cụ cỡ trung ở ngoại ô TP.HCM, VN. Tôi đang gặp khó khăn trong việc thu hút nhân tài mới, đặc biệt là kỹ sư cơ khí. Lý do cho điều này có thể là gì? Các công ty sản xuất tương tự đang sử dụng những chiến lược nào để đối phó với tình trạng thiếu hụt nhân tài?”.

Điểm mấu chốt là: ChatGPT đang trở thành một đối tác trò chuyện và tranh luận ngày càng thông minh. Nó không giúp chúng ta giảm bớt việc xác định khuôn khổ ra quyết định, đưa ra nhiều lựa chọn và đánh giá chúng. Tuy nhiên, việc tự đánh giá của nó là chính xác, và nó cung cấp những quan điểm thú vị. Một mô hình ngôn ngữ lớn có một số lợi thế so với đối tác tranh đấu của con người: Nó khách quan, không theo đuổi lợi ích riêng của mình và không muốn làm hài lòng người ra quyết định hàng đầu, chẳng hạn như để thúc đẩy sự nghiệp của chính mình. Nó không phụ thuộc vào tư duy nhóm nội bộ và chính trị quan liêu và cũng rẻ hơn nhiều so với các nhà tư vấn quản lý bên ngoài hoặc các bộ phận chiến lược nội bộ. Điều này cũng có nghĩa là ChatGPT có thể giúp việc chuẩn bị và hỗ trợ đưa ra quyết định cho các công ty nhỏ, tạo ra một sân chơi bình đẳng hơn.

Tương lai của nghiên cứu điển hình

Các nhà quản lý mới vào nghề tại các trường kinh doanh đã gián tiếp tìm hiểu về việc ra quyết định thông qua một số lượng lớn các nghiên cứu điển hình (case study). Mục đích là để có được một loạt các mô hình ra quyết định bằng cách phát triển và đánh giá các lựa chọn hành động khả thi trong khuôn khổ ra quyết định. Tất nhiên, các nghiên cứu điển hình không chứa đựng giải pháp dưới dạng câu trả lời hoàn hảo cho một tình huống ra quyết định cụ thể. Trong nghiên cứu điển hình, các câu hỏi được đặt ra, các khuôn khổ ra quyết định được trình bày và các phương án ra quyết định được vạch ra. Các nhà quản lý tương lai không chỉ có thể học hỏi từ những nghiên cứu điển hình này mà còn có thể được sử dụng để đào tạo các mô hình ngôn ngữ lớn. Tuy nhiên, điều này vẫn chưa xảy ra.

Lập trình viên của ChatGPT chỉ có thể cung cấp cho mô hình của họ một phần nhỏ các nghiên cứu điển hình có sẵn công khai. Kho tàng dữ liệu thực sự là độc quyền và được lưu trữ tại những nhà cung cấp lớn như Harvard Business Publishing (công ty mẹ của HBR), với hơn 50.000 nghiên cứu điển hình hoặc Trung tâm nghiên cứu điển hình phi lợi nhuận. Nếu những người giám sát các nghiên cứu điển hình kinh doanh này hợp tác với những người tạo ra các mô hình ngôn ngữ lớn, thì một trợ lý ngôn ngữ cho việc lập trình, viết quảng cáo và giải đáp thắc mắc của khách hàng có thể trở thành một trợ lý ra quyết định mạnh mẽ cho công ty.

Điều này cũng sẽ trở nên dễ dàng hơn trong tương lai vì các thuật toán học tập ngày càng trở nên hiệu quả hơn và do đó, “các mô hình ngôn ngữ cỡ trung bình” cũng sẽ có thể thực hiện được, trong đó không còn cần thiết phải cung cấp toàn bộ thư viện nữa mà trước hết là các văn bản, tài liệu liên quan đến lĩnh vực cụ thể. Chỉ là vấn đề thời gian trước khi điều này xảy ra. Trong mọi trường hợp, động lực kinh tế cho các quyết định kinh doanh sáng suốt hơn sẽ thúc đẩy quá trình chuyển đổi từ ChatGPT ngày nay sang một tương lai còn mạnh mẽ hơn mà có thể gọi là “Quyết địnhGPT” (DecisionGPT).

Điểm mạnh nhất của ChatGPT và các hệ thống tương tự là so sánh và đối chiếu các tình huống tương tự. Đây chính xác là nhu cầu quan trọng nhất trong nhiều quyết định quản lý. Rất ít quyết định mà các nhà quản lý phải đối mặt là duy nhất. Hàng nghìn, thậm chí hàng triệu nhà quản lý trước họ đã phải đưa ra lựa chọn tương tự. Nó càng được mô tả rõ hơn bằng ngôn ngữ con người về cách họ thiết lập khung ra quyết định, cân nhắc các lựa chọn và đưa ra quyết định thì DecisionGPT càng dễ dàng trở thành một công cụ mạnh mẽ để đưa ra quyết định sáng suốt hơn.

Cuối cùng, nhiều quyết định quản lý như vậy có thể được tự động hóa. Ngày nay, người quản lý robot có thể được triển khai sớm hơn và thường xuyên hơn mức mà nhiều giám đốc điều hành ở văn phòng góc của họ có thể tin tưởng.

Tuy nhiên, trong thời gian chờ đợi, lợi thế sẽ thuộc về những nhà quản lý sử dụng các công cụ hiện có để cải thiện quá trình ra quyết định của họ. Đừng hỏi những mô hình như ChatGPT để tìm câu trả lời; thăm dò chúng trong từng giai đoạn của quá trình ra quyết định.