Những công nghệ được tung hô trong giới CNTT

Hầu hết các CIO và nhân viên CNTT thực chất vẫn là những nhà công nghệ. Họ có thể nói rằng “Không có công nghệ vì công nghệ”, nhưng họ vẫn thường xuyên chia sẻ niềm đam mê của mình với những công nghệ mới nhất.

Họ không phải là những người duy nhất say mê công nghệ.

Với công nghệ hiện nay đang lan rộng và phổ biến, nhiều người không thuộc lĩnh vực CNTT, từ các thành viên hội đồng quản trị đến thực tập sinh ở độ tuổi đại học, đều nhiệt tình không kém với những công nghệ tiên tiến.

Nhưng sự quan tâm quá mức có thể gây ra cường điệu, là thời điểm mà công nghệ được coi là thuốc chữa bách bệnh cho bất cứ điều gì khiến chúng ta lo lắng hơn là một công cụ hữu ích. Khi đó, hy vọng về công nghệ sẽ vượt xa những gì nó thực sự có thể mang lại cho chúng ta.

Gần như mọi công nghệ mới đều đi kèm với sự cường điệu, nhưng thực chất nó có giá trị cốt lõi và giá trị kinh doanh. Thách thức đang chuyển từ giai đoạn tầm nhìn/lời hứa ban đầu sang sự chấp nhận và lan tỏa rộng rãi về mặt thương mại và người tiêu dùng.

Với quan điểm đó, tạp chí CIO đã yêu cầu các nhà lãnh đạo công nghệ ở nhiều vai trò và ngành khác nhau liệt kê những công nghệ mà họ cho là đã được đề cập quá mức và đưa ra đánh giá thực tế hơn về tiềm năng của chúng.

Trí tuệ nhân tạo

Có lẽ không có gì đáng ngạc nhiên khi AI sáng tạo đứng đầu danh sách công nghệ được nói nhiều nhất hiện nay.

Không ai phủ nhận tiềm năng của nó, nhưng các nhà lãnh đạo công nghệ cho biết phần lớn mọi người dường như nghĩ rằng AI có tính sáng tạo, thứ mà Gartner gần đây đã đặt ở mức cao nhất về kỳ vọng tăng cao trong năm 2023, có nhiều khả năng hơn nó - ít nhất là tại thời điểm này.

Hãy xem xét một số kết quả khảo sát gần đây. Một báo cáo vào tháng 7 năm 2023 từ công ty dịch vụ chuyên nghiệp KPMG cho thấy 97% trong số 200 lãnh đạo doanh nghiệp cấp cao của Mỹ được thăm dò dự đoán rằng trí tuệ nhân tạo sẽ có tác động lớn đến tổ chức của họ trong thời gian ngắn, 93% tin rằng nó sẽ mang lại giá trị cho doanh nghiệp của họ, và 80% tin rằng nó sẽ phá vỡ ngành công nghiệp của họ.

Tuy nhiên, hầu hết các nhà điều hành cũng thừa nhận họ chưa sẵn sàng khai thác triệt để tiềm năng này. Một báo cáo khác vào tháng 7 của công ty nghiên cứu thị trường IDC có tiêu đề “Khả năng và thực tế của AI sáng tạo”, cho thấy 86% trong số 900 giám đốc điều hành được thăm dò tin rằng cần có nhiều quản trị hơn để đảm bảo chất lượng và tính toàn vẹn của thông tin chi tiết về AI, với 66% bày tỏ lo ngại về thông tin sai lệch của gen AI. Ngoài ra, chỉ 30% nói rằng họ đang chuẩn bị hoặc thậm chí sẵn sàng sử dụng ngay AI và chỉ 42% hoàn toàn tin rằng họ sẽ có đủ kỹ năng để triển khai công nghệ trong 6 đến 12 tháng tới.

Đồng thời, thông tin quá mức ngày nay có thể khiến các lãnh đạo doanh nghiệp mất tập trung trong việc hiểu đầy đủ về cách AI sáng tạo (generative AI - GAI) sẽ phát triển và cách họ có thể sử dụng sức mạnh đó trong tương lai. Trạng thái cường điệu hóa này khiến nhiều người lạc quan thái quá về những gì sẽ xảy ra trong năm nay và đồng thời đánh giá thấp những gì sẽ xảy ra trong ba đến năm năm nữa.

Tiềm năng của GAI là rất lớn, nó sẽ biến đổi nhiều ngành công nghiệp. Nhưng cần lưu ý rằng chuyển đổi số rất phức tạp và tốn thời gian; không phải là có thể đưa “hộp đen GAI” vào hoạt động kinh doanh của họ và đạt được hiệu quả cao hơn ngay lập tức. Có nhiều khả năng sẽ có đường cong chữ J đối với ROI khi doanh nghiệp phải chịu chi phí để có được công nghệ và chi tiêu cho các dịch vụ đám mây để hỗ trợ. Doanh nghiệp thậm chí có thể gặp phải sự phản đối từ các bên liên quan bị ảnh hưởng.

Điện toán lượng tử

Những nhà khổng lồ công nghệ, công ty khởi nghiệp, tổ chức nghiên cứu và thậm chí cả chính phủ đều đang làm việc hoặc đầu tư vào điện toán lượng tử (quantum computing - QC).

Có lý do chính đáng cho sự quan tâm đó: Điện toán lượng tử sử dụng các nguyên tắc cơ học lượng tử để thực hiện các phép tính và do đó nhanh hơn và mạnh hơn theo cấp số nhân so với khả năng tính toán hiện nay.

Tuy nhiên, không ai biết được chính xác khi nào loại máy tính mới này sẽ đi vào hoạt động. Thậm chí còn có nhiều điều không chắc chắn hơn về thời điểm và liệu điện toán lượng tử có sẵn sàng cho bất kỳ người chơi nào có mặt trong không gian ngày nay hay không.

Nhiều người có thể nghĩ rằng QC sẽ thay thế máy tính truuyền thống của chúng ta, nhưng thực tế không phải vậy, ít nhất là trong tương lai gần. Bạn thấy những thông báo lớn này của IBM hoặc Google về điện toán lượng tử và nghĩ rằng “lượng tử đã gần kề”. Những đó có thể là tiêu đề tuyệt vời, nhưng sự thật về tương lai của điện toán lượng tử còn nhiều sắc thái hơn và các lãnh đạo doanh nghiệp cần phải hiểu.

Tuy nhiên, điều đó không kìm hãm được kỳ vọng.

Một cuộc khảo sát năm 2022 đối với 501 giám đốc điều hành ở Vương quốc Anh cho thấy 97% mong đợi điện toán lượng tử sẽ phá vỡ các lĩnh vực của họ ở mức độ cao hoặc vừa phải, với 48% tin rằng “điện toán lượng tử sẽ đủ trưởng thành để đóng một vai trò quan trọng trong các hoạt động của hầu hết các công ty trong lĩnh vực tương ứng của họ vào năm 2025”.

Khảo sát cũng cho thấy các tổ chức chưa sẵn sàng như thế nào để đáp ứng những gì họ tin là ở phía trước: Chỉ 33% cho biết tổ chức của họ đã bắt đầu lên kế hoạch chuẩn bị cho việc thương mại hóa công nghệ và chỉ 24% đã thành lập hoặc có kế hoạch thử nghiệm để khám phá khả năng của nó.

Chúng ta biết rằng điện toán lượng tử đang đến, nhưng cũng đừng quá kỳ vọng vào công nghệ này, bởi nó sẽ không trở thành một sản phẩm dành cho thị trường đại chúng.

Metaverse - và thực tế mở rộng nói chung

Mặc dù sự hào hứng về metaverse (Thế giới kỹ thuật số - là một thế giới ảo, không gian số được tạo ra bởi sự kết hợp của thế giới thực và thế giới ảo, trong đó con người có thể tương tác, tham gia và tạo ra nhiều hoạt động như trong thế giới thực) sắp tới đã giảm bớt, nhưng một số người cho rằng khái niệm này vẫn bị lạm dụng.

Họ hoài nghi về bất kỳ tuyên bố nào rằng siêu dữ liệu sẽ đưa tất cả chúng ta sống trong một lĩnh vực kỹ thuật số mới và họ đặt câu hỏi liệu siêu dữ liệu có tác động lớn đến cuộc sống và công việc hàng ngày trong thời gian tới hay không.

Điều tương tự cũng xảy ra với thực tế mở rộng (extended reality - XR), là sự kết hợp giữa thực tế tăng cường, thực tế ảo và thực tế hỗn hợp.

Không gian ảo mang đến trải nghiệm hoàn toàn khác biệt, thường được gọi là trải nghiệm sống động cho khách hàng. Tuy nhiên, tiềm năng thị trường thực tế có thể không lớn như dự kiến hiện nay. Các thiết bị hỗ trợ tính phổ biến của các công nghệ này không có sẵn ở mức giá phải chăng, có thể mở rộng. Ngoài ra, các yếu tố hình thức ngày nay không đủ hấp dẫn để mọi người áp dụng công nghệ mới này. Vì vậy, việc áp dụng thực tế sẽ mất nhiều thời gian hơn mọi người nghĩ.

Các nhà nghiên cứu thực sự đã nhìn thấy những lĩnh vực mà công nghệ này đã phát triển. Thực tế mở rộng rất hữu ích trong lĩnh vực đào tạo nhân viên và mang lại giá trị trong các trường hợp sử dụng công nghiệp khi lớp phủ kỹ thuật số có thể hướng dẫn nhân viên vượt qua các tình huống phức tạp. Nhưng đó chỉ là một phần nhỏ trong tổng thể tiềm năng của công nghệ.

Web3: Chuỗi khối, NFT và tiền điện tử

Tương tự như cảm xúc của họ về web nhập vai (Web3), các lãnh đạo công nghệ cho biết Web3 và các thành phần của nó - chuỗi khối (blockchain), NFT (non-fungible token) và tiền điện tử (cryptocurrencies), vẫn chưa thực hiện được tất cả những lời hứa.

Những người khác đã thực hiện các quan sát tương tự.

Blockchain có tiềm năng kinh doanh to lớn trong các hợp đồng thông minh, tính minh bạch của chuỗi cung ứng, chăm sóc sức khỏe, tài chính, tiền tệ, tác phẩm nghệ thuật, phương tiện truyền thông, phòng chống gian lận, bảo vệ IP, giảm thiểu giả mạo sâu… nhưng triển khai chậm.

Các chuyên gia cho rằng blockchain không phải là bất khả xâm phạm như lần đầu tiên được quảng bá và nó khó mở rộng quy mô. Trong khi đó, bản chất phi tập trung của nó cùng với việc thiếu quy định có nghĩa là các hợp đồng blockchain vẫn chưa được công nhận hợp pháp ở hầu hết các quốc gia.

Các chuyên gia kỹ thuật số cũng trích dẫn các vấn đề với các công nghệ Web3 khác, lưu ý rằng hầu hết các công ty không thể biết phải làm gì với tiền điện tử, chẳng hạn như khi họ phải vật lộn với cách tính toán chúng và cách đưa chúng vào sử dụng thực tế.

Hơn nữa, nhiều người vẫn hoài nghi về tiền điện tử và NFT, đặc biệt là sau các vấn đề trao đổi tiền điện tử và sự mất giá của NFT. Các chuyên gia cho rằng CIO nên chú ý đến sự cường điệu nhưng vẫn theo dõi cẩn thận sự phát triển của những công nghệ này.

Mặc dù đang ở giai đoạn đầu, nhưng đã có nhiều động lực đằng sau sự chuyển đổi từ Web2 sang Web3, và bây giờ là Web4 - chắc chắn sẽ thay đổi cách thức hoạt động của doanh nghiệp cũng như cách chúng ta sở hữu và giao dịch tài sản. Web3 hứa hẹn mang lại nhiều ý nghĩa triết học về tài sản, quyền sở hữu và quyền tự kiểm soát danh tính của bạn trong thế giới kỹ thuật số rộng lớn hơn.