Từ chatbot đến robot: Sự trỗi dậy của “Trí tuệ nhân tạo vật lý”

Trí tuệ nhân tạo

Trong báo cáo thu nhập quý IV của nhà sản xuất chip AI lớn nhất Nvidia hồi đầu năm nay, CEO Jensen Huang đã thốt lên: “lĩnh vực tiếp theo của AI là AI vật lý (physical AI)”.

Huang đang đề cập đến một lĩnh vực tương đối mới, kết hợp trí tuệ nhân tạo với mọi thứ, từ robot hình nhân và máy móc công nghiệp đến ô tô và thậm chí cả thiết bị Internet vạn vật (IoT). Dữ liệu từ các hệ thống vật lý đó được tích cực đưa vào bộ não của AI - một mô hình ngôn ngữ lớn - sau đó công nghệ có thể đưa ra quyết định theo thời gian thực.

Sự kết hợp AI này khác với robot truyền thống vì nó sử dụng hệ thống học tập hai chiều thay vì các quy tắc cố định, giúp nó thích ứng và có khả năng hơn trong những tình huống phức tạp, khó lường.

Một công ty tư vấn gần đây đã công bố một báo cáo nghiên cứu về AI vật lý, trong đó giải thích rằng mặc dù AI tạo sinh (genAI) rất tốt trong việc tạo ra nội dung số, nhưng nó lại thiếu nhận thức về thế giới thực. AI vật lý đã thu hẹp khoảng cách đó.

Mặc dù ít được chú ý hơn genAI, nhưng tác động lâu dài của AI vật lý có thể lớn hơn vì nó cải thiện cách chúng ta hành động trong thế giới, chứ không chỉ cách tạo ra nội dung. Trong một đến hai năm qua, con người đã bước vào kỷ nguyên của AI tác nhân. AI vật lý là chương tiếp theo - nhúng trí thông minh vào các thiết bị có khả năng cảm nhận, quyết định và hành động trong thế giới thực.

AI vật lý đang định hình lại ngành robot, giải quyết những thách thức về năng suất, lão hóa và môi trường bằng cách đảm nhận những nhiệm vụ lặp đi lặp lại hoặc rủi ro - định hình lại công việc, chứ không nhất thiết phải thay thế chúng.

AI đang thúc đẩy robot trong nhiều lĩnh vực bằng cách làm cho máy móc trở nên tự động hơn. AI vật lý đang ngày càng chiếm ưu thế trong các lĩnh vực như hậu cần, chăm sóc sức khỏe và sản xuất, nơi AI vật lý xử lý các nhiệm vụ và thu thập dữ liệu thực tế - giúp AI vật lý vượt qua những hạn chế về dữ liệu và khiến việc sử dụng AI ngày càng trở nên thiết yếu.

Thách thức chính đối với AI vật lý là nhu cầu về các tập dữ liệu khổng lồ để xây dựng một “biểu diễn trừu tượng về thế giới vật lý thiết yếu cho hoạt động hiệu quả”, theo ý kiến một chuyên gia.

AI vật lý cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc thu thập dữ liệu thực tế mới, vượt ra ngoài các tập dữ liệu đào tạo chất lượng cao. Theo nghĩa đó, việc triển khai AI là điều tất yếu.

Amazon Robotics, nhà sản xuất robot công nghiệp lớn nhất thế giới, gần đây đã đạt được cột mốc quan trọng với việc triển khai robot thứ một triệu. Công ty thậm chí còn đang nghiên cứu một robot có cảm giác xúc giác và đã ra mắt một mô hình AI tạo sinh để tối ưu hóa đội robot kho của mình. Amazon cho biết mô hình mới của họ, DeepFleet, giúp tăng hiệu suất robot lên 10%, tăng tốc độ giao hàng và cắt giảm chi phí tại hơn 300 trung tâm hoàn thiện đơn hàng.

Cũng theo Amazon, robot của họ chủ yếu xử lý các công việc lặp đi lặp lại và nâng vật nặng, giúp công việc an toàn và dễ dàng hơn cho nhân viên, cho phép họ tập trung vào việc cung cấp dịch vụ tốt hơn cho khách hàng.

Dù vậy, CEO của Amazon cho biết nhờ AI, sẽ có ít người làm một số công việc mà công nghệ này thực sự bắt đầu tự động hóa, mặc dù nó có thể tạo ra những công việc khác trong các lĩnh vực như robot và máy học.

Gần đây, Amazon đã khai trương trung tâm hoàn tất đơn hàng bằng robot thứ ba tại Massachusetts. Cơ sở rộng gần 1 triệu mét vuông này có hàng trăm robot được trang bị khả năng nâng tới 700 kg mỗi robot.

Amazon Robotics đang phát triển trí tuệ nhân tạo để robot có thể hiểu ngôn ngữ tự nhiên và hoạt động tự động. Chẳng bao lâu nữa, công nhân chỉ cần nói “Lấy hàng từ túi màu vàng”, và robot sẽ thực hiện việc đó, giải phóng con người cho các nhiệm vụ cấp cao hơn.

Để giúp huấn luyện robot thực hiện các nhiệm vụ phức tạp hơn, Amazon đã hợp tác với Trung tâm Hiệu suất Công nghiệp (IPC) của MIT. Phòng thí nghiệm IPC đào tạo robot để hiểu và dự đoán các hướng dẫn của con người, góp phần tạo nên một tương lai nơi con người và máy móc làm việc cùng nhau, chứ không phải tách biệt như thường thấy hiện nay.

Mặc dù AI và robot đã hội tụ để xử lý các nhiệm vụ phức tạp, khó lường, nhưng để thành công, AI phải học hỏi và suy luận vượt ra ngoài phạm vi đào tạo, sử dụng nhiều loại dữ liệu, giống như cách bác sĩ làm với văn bản, giọng nói và hình ảnh. Ví dụ, robot nhà máy truyền thống không giỏi phân loại các bộ phận khác nhau nếu chúng không được đặt chính xác ở vị trí mong muốn trên băng chuyền hoặc khu vực làm việc. Các nhà nghiên cứu hiện đang chứng minh hiệu quả của AI trong việc chọn các bộ phận được đặt ngẫu nhiên, và một cánh tay robot được hỗ trợ bởi AI có thể phân loại các bộ phận dựa trên mục đích sử dụng của chúng.

Liệu robot có chiếm việc làm?

Theo đánh giá, robot được trang bị AI hứa hẹn sẽ linh hoạt hơn. Chúng không lặp đi lặp lại cùng một việc. Thay vào đó, chúng có thể thích nghi với điều kiện để thực hiện một việc khác nhau tùy theo phản ứng phù hợp và lộ trình phù hợp.

Từ năm 2018, nhóm đặc nhiệm của MIT cũng đã nghiên cứu liệu AI có thay thế việc làm hay không. Câu trả lời đơn giản là: không.

Mặc dù trong nhiều trường hợp, rotbot chậm hơn con người. Tuy nhiên, robot hoạt động ổn định và có thể chạy xuyên đêm mà không cần giám sát; vì vậy, thay vì thay thế công việc, chúng có thể giải phóng kỹ thuật viên cho những công việc có giá trị cao hơn.

Trên thực tế, một cuộc khảo sát với hơn 6.000 công nhân tại chín quốc gia vào năm ngoái cho thấy 60% tin rằng AI và robot sẽ tác động tích cực đến sự an toàn, sự nghiệp và năng suất của họ.

Hiện nay, 20% nhà máy có từ 50 đến 150 nhân viên đã được lắp đặt robot công nghiệp; con số này chỉ bằng khoảng một nửa so với các nhà máy có hơn 1.000 công nhân, theo một báo cáo trên tờ Financial Times.

Sự trỗi dậy của robot “hình nhân”

Một lĩnh vực khác mà AI vật lý đang phát triển liên quan đến “hình nhân” - robot có hình dạng và hành động giống con người. Theo dự đóan, đây là một thị trường dự kiến sẽ vượt mốc 5 nghìn tỷ USD vào năm 2050 (con số này bao gồm doanh số từ các chuỗi cung ứng và mạng lưới sửa chữa, bảo trì và hỗ trợ)

Giám đốc điều hành Tesla, Elon Musk, cho biết công ty của ông sẽ bắt đầu bán robot hình nhân - Optimus - vào năm 2026. Hiện tại, nó đã hoạt động tự động, xử lý pin tại một cơ sở của Tesla và thực hiện các công việc khác.

Trung Quốc, với sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ, hiện đang dẫn đầu trong việc phát triển robot hình nhân được hỗ trợ bởi AI - 90% trong số chúng được sử dụng cho mục đích công nghiệp và thương mại. Mặc dù việc áp dụng robot hình nhân có thể sẽ tăng tốc vào cuối những năm 2030 với công nghệ được cải thiện cũng như sự hỗ trợ lớn hơn của các cơ quan quản lý và xã hội, nhưng sự cường điệu xung quanh chúng có thể vượt quá thực tế.