Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh VinFuture là nhịp cầu để các nhà nghiên cứu, phát minh hiện thực hóa những khát vọng khoa học lớn lao để phụng sự nhân loại. Từ VinFuture, các nhà khoa học thế giới đã hiểu hơn về một Việt Nam đang mạnh mẽ vươn ra quốc tế.
Tối 20/12, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã dự lễ trao Giải thưởng Khoa học, Công nghệ toàn cầu VinFuture lần thứ 2.
Phát biểu tại lễ trao giải, Chủ tịch Quốc hội nồng nhiệt chào mừng các nhà khoa học, các đại biểu từ nhiều nước trên thế giới đã đến với Việt Nam, với Thủ đô Hà Nội để tham dự lễ trao Giải thưởng VinFuture lần thứ 2.
Sợi dây gắn bó các nhà khoa học Việt Nam và thế giới
Theo ông Vương Đình Huệ, với uy tín đã được thế giới công nhận từ Giải thưởng VinFuture lần thứ nhất, giải thưởng năm nay đã có sự vượt trội cả về số lượng và chất lượng. Đã có 970 hồ sơ đề cử, đến từ hơn 71 quốc gia trên khắp 6 châu lục gửi về - tăng gần gấp 2 lần mùa giải đầu tiên.
Về chất lượng, tỉ lệ đối tác đề cử là các tác giả thuộc nhóm 2% các nhà nghiên cứu hàng đầu được trích dẫn nhiều nhất trên thế giới cũng đã tăng hơn gấp đôi so với năm 2021; tỉ lệ đối tác đề cử đến từ các nhà khoa học châu Á đạt 34,6%, đặc biệt, tỉ lệ đối tác đề cử đến từ châu Phi lên đến 12,4%, tăng hơn 6 lần so với năm 2021...
"Điều này không chỉ cho thấy nguồn cảm hứng mạnh mẽ từ giải thưởng khoa học công nghệ toàn cầu do người Việt Nam khởi xướng, mà còn mang tới cho chúng ta niềm hi vọng lớn lao về những công trình khoa học hữu ích với cuộc sống của hàng triệu người ở các quốc gia đang phát triển, hướng tới một thế giới phát triển công bằng hơn được khởi tạo từ khoa học và công nghệ", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Lãnh đạo Quốc hội chúc mừng Giải thưởng VinFuture đã bước đầu khẳng định được uy tín và vị thế với giới khoa học quốc tế. Với việc tôn vinh những nhà khoa học có công trình nghiên cứu xuất sắc mang tính ứng dụng cao, kiến tạo môi trường sống bền vững cho thế hệ tương lai, VinFuture đang thực hiện rất tốt sứ mệnh của mình.
"Không chỉ là sợi dây gắn bó các nhà khoa học Việt Nam và thế giới, VinFuture còn là nhịp cầu để các nhà nghiên cứu, phát minh trên toàn cầu hiện thực hoá những khát vọng khoa học lớn lao để phụng sự nhân loại, đúng như TS. Katalin Kariko, một trong những chủ nhân của giải thưởng chính VinFuture lần thứ nhất đã nói: "Từ VinFuture, các nhà khoa học thế giới đã hiểu hơn về một Việt Nam đang mạnh mẽ vươn ra quốc tế"", Chủ tịch Quốc hội Vươg Đình Huệ nói.
Các 'huyền thoại Internet' nhận giải thưởng 3 triệu USD
Theo công bố của ban tổ chức, 4 công trình khoa học xuất sắc được vinh danh năm nay đều thuộc các lĩnh vực đã và đang tác động hàng ngày tới đời sống của hàng tỷ người trên thế giới, gồm: công nghệ - y sinh học - nông nghiệp và môi trường. Điểm chung xuyên suốt nổi bật của tất cả các đề án là đã tạo ra sự "Hồi sinh và Tái thiết", góp phần xây dựng nền tảng phát triển bền vững cho nhân loại trong tương lai.
Trong đó, giải thưởng chính VinFuture 2022 trị giá 3 triệu USD đã được trao cho 5 nhà khoa học: Sir Timothy John Berners-Lee, TS. Vinton Gray Cerf, TS. Emmanuel Desurvire, TS. Robert Elliot Kahn, và GS. Sir David Neil Payne với các tầng phát minh đột phá trong việc kết nối công nghệ mạng toàn cầu.
Công nghệ mạng toàn cầu là kết quả của nhiều phát minh vĩ đại phục vụ nhân loại với hành trình phát triển và hoàn thiện suốt nhiều thập kỷ của nhiều thế hệ nhà khoa học đến từ Vương Quốc Anh, Pháp và Hoa Kỳ, tạo ra nền tảng của kinh tế tri thức và là bệ phóng cho các công nghệ đột phá tiếp như trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật, điện toán đám mây, đữ liệu lớn. Đặc biệt, suốt thời gian thế giới bị chia cắt do đại dịch, Công nghệ mạng toàn cầu đã trở thành nền tảng kết nối nhân loại, thay đổi toàn diện phương thức giao tiếp và làm việc của hàng tỷ người trên khắp hành tinh.
Khởi đầu của Công nghệ mạng toàn cầu là phát minh về Giao thức điều khiển truyền dẫn và Giao thức Internet (TCP/IP) - cơ sở cho internet hiện tại của TS. Vinton Gray Cerf và TS. Robert Elliot Kahn. Tiếp theo là phát minh về Bộ khuếch đại sợi quang pha tạp Erbium (EFDA) của GS. Sir David Neil Payne và TS. Emmanuel Desurvire giúp việc dẫn truyền internet với tốc độ ổn định trở nên khả thi trên phạm vi toàn thế giới nhờ thiết kế sợi quang, bộ khuếch đại quang học, sợi chuyên dụng, bộ laser và khuếch đại công suất cao. Cuối cùng là phát minh của Sir Timothy John Berners-Lee. Ông là tác giả của trình duyệt web đầu tiên World Wide Web, là người thiết lập ba tiêu chuẩn internet quan trọng bao gồm: HTML, HTTP và URIs, giúp việc chia sẻ và sử dụng tài nguyên thông tin trên toàn thế giới trở nên liền mạch nhờ internet.
Bên cạnh giải thưởng chính, VinFuture 2022 cũng trao 3 giải đặc biệt, mỗi giải trị giá 500.000 USD dành cho các nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới, nhà khoa học nữ và nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển.
Trong đó, giải đặc biệt VinFuture 2022 dành cho nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới đã được trao cho TS. Demis Hassabis (Vương Quốc Anh) và TS. John Jumper (Hoa Kỳ) với công trình tiên phong về hệ thống trí tuệ nhân tạo giải mã protein AlphaFold 2, tạo nên cuộc cách mạng trong mô hình hóa cấu trúc protein, thúc đẩy những phát triển đột phá trong lĩnh vực y sinh, y tế và nông nghiệp. AlphaFold 2 giúp rút ngắn thời gian xử lý công việc từ vài năm xuống chỉ còn vài ngày, thậm chí là vài phút, đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vấn đề quan trọng trong đời sống. Công trình cũng đã cung cấp cơ sở dữ liệu về cấu trúc của hơn 200 triệu protein làm tài nguyên nghiên cứu cho hàng nghìn nhà khoa học khác trên thế giới.
Giải đặc biệt VinFuture 2022 dành cho nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển đã vinh danh GS. Thalappil Pradeep (Ấn Độ) với hệ thống lọc nước nhiễm asen và kim loại nặng chi phí thấp, góp phần mang lại nguồn nước sạch cho hàng trăm triệu người sinh sống tại các khu vực có nguồn nước ô nhiễm trên thế giới. GS. Thalappil Pradeep đã phát hiện các hạt nano kim loại có thể phá vỡ các liên kết đã kết nối và vận chuyển asen trong nước ngầm, giúp làm sạch nước ngầm với chi phí rất thấp. Đặc biệt, công trình có thể phát huy hiệu quả mà không cần sử dụng nguồn điện, mang lại lợi ích to lớn về sức khỏe cho hàng triệu hộ gia đình, nhất là ở các vùng sâu vùng xa.
Cuối cùng, Giải đặc biệt VinFuture 2022 dành cho nhà khoa học nữ đã ghi nhận công trình nghiên cứu đột phá của GS. Pamela Christine Ronald (Hoa Kỳ) trong việc phân lập gen Sub1A tạo điều kiện phát triển các giống lúa chịu ngập úng dài hạn. Từ gen lúa Sub1, GS. Ronald và các cộng sự đã tạo ra các giống lúa biến đổi gen sinh trưởng tốt trong điều kiện ngập úng lâu ngày và cho năng suất cao. Đây là nghiên cứu quan trọng, không chỉ giúp giải quyết nhu cầu lương thực cho hàng trăm triệu người mà còn mang tới giải pháp bền vững cho những nơi bị ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu trên thế giới.
Giải thưởng VinFuture 2023 sẽ hướng tới vinh danh các phát minh, sáng kiến khoa học công nghệ giúp xây dựng một thế giới "Kiên cường và bứt phá". VinFuture sẽ phát động kêu gọi đề cử chính thức từ 14h ngày 9/1 đến 14h ngày 15/5/2023 theo giờ Việt Nam.
Giải thưởng VinFuture là hoạt động trung tâm của Quỹ VinFuture, một tổ chức phi lợi nhuận được đồng sáng lập vào ngày 20/12/2020 (ngày Quốc tế đoàn kết nhân loại), bởi ông Phạm Nhật Vượng, tỷ phú Việt Nam đầu tiên và là nhà sáng lập tập đoàn lớn nhất Việt Nam, Vingroup, cùng với phu nhân là bà Phạm Thu Hương. Giải thưởng nhằm ghi nhận những nhà phát minh và nhà nghiên cứu xuất sắc đến từ các trường, viện nghiên cứu toàn cầu, phòng thí nghiệm và tập đoàn công nghiệp công nghệ để tôn vinh những nghiên cứu khoa học đột phá và đổi mới công nghệ, tạo ra sự thay đổi có ý nghĩa trong cuộc sống hàng ngày của hàng triệu người.