Phát triển tài chính toàn diện: Cần sớm gỡ hành lang pháp lý cho Fintech

Hiện nay, Việt Nam là một trong 25 quốc gia ưu tiên tập trung phát triển tài chính toàn diện. Sau gần 5 năm triển khai Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025 và định hướng đến 2030 (Chiến lược), việc tiếp cận vốn của nhóm cá nhân và doanh nghiệp yếu thế (doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ) vẫn gặp nhiều khó khăn.

Báo cáo lần 1 của Viện Chiến lược phát triển kinh tế số (IDS) công bố vào tháng 7/2024 cho thấy, nhờ sự tăng trưởng nhanh ở cả số lượng kênh cung ứng dịch vụ và tốc độ chuyển đổi số, tỷ lệ người trưởng thành tiếp cận dịch vụ tài chính hiện đại đã tăng trưởng nhanh. Tuy nhiên, nếu phân chia theo mức thu nhập (đối với nhóm cá nhân) và quy mô (đối với nhóm doanh nghiệp) thì bức tranh về tiếp cận dịch vụ tài chính trên quy mô toàn quốc có sự phân hóa đáng chú ý.

Cụ thể, đối với nhóm cá nhân, mức độ cải thiện về sở hữu tài khoản của nhóm thu nhập thấp nhất gần như không đáng kể theo thời gian và cách xa so với các nhóm thu nhập cao hơn.

Tương tự như vậy đối với nhóm doanh nghiệp, khoảng cách về tiếp cận dịch vụ tài chính doãng rộng ra theo hướng bất lợi cho doanh nghiệp nhỏ. Đối với nhóm doanh nghiệp siêu nhỏ, hộ kinh doanh, khả năng tiếp cận tín dụng chính thức cũng rất hạn chế.

Báo cáo lần 2 vừa được IDS công bố cho rằng, để đẩy nhanh tài chính toàn diện, kinh nghiệm quốc tế là phải thực thi các chính sách chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ vào dịch vụ tài chính (fintech) để hiện thực hóa các mục tiêu của chiến lược tài chính toàn diện. Việt Nam không chỉ đi sau các nước về mức độ tiếp cận tín dụng mà còn có quy mô thị trường lớn (gần 100 triệu dân), vì vậy, nếu không có giải pháp đột phá sẽ khó tăng tốc về tài chính toàn diện.

“Thông lệ tốt của thế giới cho thấy việc áp dụng công nghệ giúp các dịch vụ tài chính ngân hàng có thể được cung cấp ở bất cứ nơi nào, kể cả không có sự hiện diện của ngân hàng. Nhờ đó, những rào cản đối với tài chính toàn diện như thu nhập, chi phí và khoảng cách địa lý gần như được xóa bỏ, giúp cho cả những người nghèo, người thu nhập thấp - những đối tượng trước đây chưa từng tiếp cận với dịch vụ tài chính có điều kiện tiếp cận và sử dụng các dịch vụ tài chính thuận lợi hơn”, TS. Trần Văn, Viện trưởng IDS nhận định.

Nhóm doanh nghiệp Fintech sở hữu nhiều tiềm năng phát triển nhờ các lợi thế về công nghệ, dữ liệu, chi phí vận hành, cơ hội kinh doanh… được coi là động lực cho thực hiện chiến lược tài chính toàn diện quốc gia hiện nay. Tuy vậy, nghiên cứu của IDS chỉ ra rào cản lớn nhất hiện nay với fintech nằm ở khung pháp lý.

Tiến sĩ Nguyễn Đức Kiên – nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn của Thủ tướng nhìn nhận: “Các vấn đề rủi ro có thể được hóa giải nhờ sự hợp tác giữa tổ chức tài chính, tín dụng truyền thống và các đối tác fintech (không cạnh tranh, hợp tác lấp đầy khoảng trống thị trường,… Vướng mắc lớn nhất hiện nay là khung pháp lý, song điều này nằm trong tầm tay của cơ quan quản lý. Thay vì phải bỏ ra các nguồn lực hữu hình, Nhà nước có thể cùng hợp tác phát triển bằng nguồn lực vô hình là xây dựng khung pháp lý phù hợp cho sự phát triển của hoạt động ứng dụng công nghệ nói chung và fintech nói riêng”.

Được biết, để bàn về vấn đề này, ngày 25/10 tới đây, Báo Nhân Dân sẽ phối hợp cùng Viện Chiến lược phát triển kinh tế số (IDS) tổ chức tọa đàm “Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia: Con đường tiếp cận vốn mới của doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh tại Việt Nam”. Tọa đàm sẽ có sự tham gia của đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ủy ban Tài chính–Ngân sách của Quốc hội cùng nhiều chuyên gia kinh tế, tài chính, ngân hàng, đại diện một số hiệp hội doanh nghiệp, đại diện cộng đồng doanh nghiệp cung cấp dịch vụ công nghệ tài chính (fintech)…