Mục tiêu quốc gia số năm 2030: 'Cần gỡ khó chuyển đổi số tài chính ngân hàng'

Kinh nghiệm số hóa lĩnh vực tài chính - ngân hàng từ Hàn Quốc

Theo TS Trần Văn, Viện trưởng Viện chiến lược phát triển kinh tế số (IDS), chuyển đổi số trong ngành tài chính - ngân hàng ở một số quốc gia, trong đó có Hàn Quốc đã phát triển vượt bậc. Để đạt được kết quả đó cơ quan quản lý thường xuyên hoàn chỉnh và cập nhật hệ thống quy phạm pháp luật về chuyển đổi số trong lĩnh vực này.

Hàn Quốc thực hiện chính sách hỗ trợ đổi mới sáng tạo theo tiêu chí “cấp phép trước, điều chỉnh sau” trong thời hạn thử nghiệm 2 năm và được gia hạn 2 năm/lần. Cụ thể là các quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) để trợ giúp các tổ chức tài chính – ngân hàng chuyển đổi số.

Ngoài ra, hình thành cơ chế chia sẻ dữ liệu Open Banking (Open API) vào năm 2019; công bố nền tảng dữ liệu dùng chung MyData trong năm 2022 trên cơ sở sửa đổi Luật Thông tin tín dụng, Luật Xử lý khiếu nại dân sự, Luật Chính phủ điện tử, Luật Khuyến khích công nghiệp dữ liệu và kích hoạt sử dụng dữ liệu và Luật Bảo vệ thông tin cá nhân.

Hiện nay, các ngân hàng truyền thống tại Hàn Quốc được trang bị Fintech lab và hệ thống Start-up Fintech đang rất cạnh tranh với các Fintech, Big tech qua phát triển các siêu ứng dụng trên nền tảng smartphone giống như các ngân hàng internet-only. Nhiều công cụ tài chính số được tích hợp, tối đa hóa tiện lợi, thân thiện với mọi khách hàng đã ngày càng phát triển sâu rộng.

TS Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng tổ tư vấn của Thủ tướng Chính Phủ phát biểu tại buổi tọa đàm

Tại Việt Nam, theo báo cáo của Mambo, nền tảng ngân hàng đám mây Saas, tỷ lệ khách hàng sử dụng dịch vụ tài chính, ngân hàng số năm 2021 tăng nhanh chóng, đạt hơn 85% so với năm trước đó. Với tốc độ tăng trưởng cao như vậy, đòi hỏi cần tiếp tục nghiên cứu để chuyển đổi số tài chính ngân hàng phát triển ổn định, góp phần để Việt Nam trở thành quốc gia số vào năm 2030.

Cấp bách ‘thúc’ các giải pháp để theo kịp xu hướng toàn cầu

TS Dương Quốc Anh, Phó Viện trưởng Viện chiến lược phát triển kinh tế số (IDS) cho biết, hiện chuyển đổi số trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng có 3 xu hướng chính: các ngân hàng truyền thống áp dụng công nghệ cải tiến quy trình; các Fintech tham gia cung cấp dịch vụ; ngân hàng số hoàn toàn.

TS Dương Quốc Anh, Phó Viện trưởng Viện chiến lược phát triển kinh tế số.

Nổi bật hiện nay là xu hướng các ngân hàng ứng dụng công nghệ thông tin và công nghệ số để số hoá hoạt động của mình; các Fintech có 2 nhóm chính là cung cấp giải pháp kỹ thuật số cải thiện hoạt động thanh toán, tín dụng hoặc đứng sau các định chế tài chính. Trong khi đó, ngân hàng số ở Việt Nam chưa có và Ngân hàng Nhà nước chưa có định hướng cấp phép cho ngân hàng số đúng nghĩa.

Bởi vậy, TS Dương Quốc Anh kiến nghị, cần có định hướng cho Việt Nam thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng; hoàn thiện khuôn khổ pháp lý đặc thù cho ngân hàng số; xây dựng luật bảo vệ người tiêu dùng sử dụng dịch vụ tài chính.

Theo một số chuyên gia, cần hoàn thiện và xây dựng cơ sở hạ tầng mạng tới những vùng có điều kiện khó khăn như vùng sâu, vùng xa để tăng cường phân phối sản phẩm dịch vụ giữa các vùng miền; khuyến khích ngân hàng tăng cường sự hiện diện tại các vùng này; đồng thời có những chính sách hỗ trợ phát triển mạng lưới cũng như các sản phẩm và dịch vụ ngân hàng số tại đây.

Ngoài ra, có chính sách khuyến khích các trường đại học tham gia vào xây dựng nguồn nhân lực để có chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu phát triển số của xã hội; hỗ trợ khuyến khích các trường đang đào tạo về ngành ngân hàng truyền thống bổ sung và cập nhật chương trình về ngân hàng số để cung cấp nguồn lao động cần thiết cho nhu cầu hiện nay.

Đáp ứng nhu cầu chuyển đổi số về cơ sở dữ liệu, vấn đề an ninh thông tin và rủi ro giao dịch, Ngân hàng Nhà nước cần liên kết với các cơ quan quản lý nhà nước để xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia; nhanh chóng tích hợp các thông tin tài chính và thông tin cá nhân của công dân, hệ thống hóa các cơ chế sàng lọc rủi ro, xây dựng cơ chế sàng lọc rủi ro chuyên biệt cho ngân hàng số.

TS Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng tổ tư vấn của Thủ tướng Chính Phủ, cho rằng Việt Nam đã có “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” từ năm 2020 với tầm nhìn đến năm 2030 Việt Nam trở thành quốc gia số, ổn định và thịnh vượng”.

Do đó, cần khuyến khích các doanh nghiệp thử nghiệm các công nghệ và mô hình mới, đổi mới căn bản, toàn diện hoạt động sản xuất kinh doanh, phát triển môi trường số an toàn, nhân văn, rộng khắp để vừa phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, vừa hình thành các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam có năng lực đi ra toàn cầu. Nhất là cần sớm hình thành cơ sở pháp lý hoàn chỉnh không chỉ trong lĩnh vực tài chính số mà cho chuyển đổi số ngành ngân hàng.

“Thế giới đang đi rất nhanh. Chuyển đổi số trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng là vấn đề sống còn, nếu không chuyển đổi chúng ta sẽ bị loại khỏi cuộc chơi. 

Phải đảm bảo an toàn hệ thống. Cách thực hiện phải linh hoạt nhưng đảm bảo hiệu quả, thuận tiện cho người tiêu dùng và cho cơ quan quản lý nhà nước trong giám sát.

Kinh nghiệm đi trước của Hàn Quốc rất đáng suy ngẫm không chỉ đối với các doanh nghiệp mà cả đội ngũ những người làm công tác nghiên cứu, tham mưu, hoạch định chính sách chuyển đổi số quốc gia, nhất là trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng”, TS Nguyễn Đức Kiên chia sẻ.