Gửi bình luận
Viện Chiến lược Phát triển Kinh tế số
Để thúc đẩy chuyển đổi năng lượng xanh, sạch hướng tới mục tiêu cân bằng khí thải, nền kinh tế zero carbon vào năm 2050 theo cam kết quốc tế tại Hội nghị COP26, trang thông tin điện tử của Viện Chiến lược phát triển kinh tế số (IDS) đăng tải loạt bài về xu hướng khai thác và sử dụng nguồn năng lượng hydro.
LTS: Nhu cầu năng lượng trên thế giới ngày càng tăng phục vụ cho các mục đích dân sinh, vận chuyển, công nghiệp, hóa chất. Từ những nguồn năng lượng thô sơ ban đầu như gỗ, con người tiến tới khai thác nguyên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ, khí đốt… cho đến sử dụng sức nước, sức gió, năng lượng mặt trời, hạt nhân… Nhưng chừng đó năng lượng vẫn là chưa đủ và sẽ còn tiếp tục tăng.
Tuy nhiên, hệ lụy của việc sử dụng các nguồn năng lượng truyền thống như than, dầu mỏ, khí đốt… đang chiếm tỷ trọng lớn là việc phát thải khí chứa carbon, nguyên nhân chính dẫn tới ô nhiễm môi trường, bầu khí quyển trái đất, gây ra hiện tượng nhà kính và làm nhiệt độ trái đất tăng.
Giải pháp cho vấn đề khí thải carbon là sử dụng các biện pháp giảm thải và thu hồi xử lý khí phát thải và đặc biệt nhấn mạnh vào các nguồn năng lượng xanh, sạch không phát thải (net-zero) như thủy điện, sức gió, năng lượng mặt trời…
Bên cạnh đó, có một nguồn năng lượng vô tận và sạch đã được sử dụng hạn chế lâu nay trong một số lĩnh vực như vũ trụ. Hydro (hydrogen) là nhiên liệu sạch, khi được tiêu thụ trong pin nhiên liệu (fuel cell) chỉ tạo ra nước. Hydro có thể được sản xuất từ nhiều nguồn nguyên liệu như nước, khí đốt tự nhiên, sinh khối (phụ phẩm nông - lâm nghiệp như trấu, bã mía, mùn cưa gỗ, dăm bào…),... Những phẩm chất này làm cho nó trở thành một lựa chọn nhiên liệu hấp dẫn cho các ứng dụng vận chuyển và phát điện. Nó có thể được sử dụng trong ô tô, trong nhà, nguồn điện di động và trong nhiều ứng dụng khác.
Vấn đề liên qua đến hydro hiện nay là chi phí để thu được nó còn cao nên hydro chưa được sử dụng rộng rãi.
Để thúc đẩy chuyển đổi năng lượng xanh, sạch hướng tới mục tiêu cân bằng khí thải, nền kinh tế zero carbon vào năm 2050 theo cam kết quốc tế tại Hội nghị COP26, trang thông tin điện tử của Viện Chiến lược phát triển kinh tế số (IDS) sẽ đăng tải loạt bài về xu hướng khai thác và sử dụng nguồn năng lượng hydro.
-------------
Các dạng năng lượng đang sử dụng hiện nay
Năng lượng hóa thạch: Dầu mỏ, than đá và khí tự nhiên là các nguồn năng lượng hóa thạch chính được sử dụng trên toàn cầu. Chúng được đốt cháy để sản xuất nhiệt và điện, và cũng được sử dụng trong các phương tiện giao thông và công nghiệp.
Năng lượng hạt nhân: Năng lượng hạt nhân được tạo ra bằng cách phân hạch nguyên tử urani và plutoni trong các nhà máy điện hạt nhân. Điện năng được tạo ra từ quá trình này và được sử dụng trong mạng lưới điện.
Năng lượng mặt trời: Năng lượng mặt trời được tạo ra từ ánh sáng mặt trời và có thể được chuyển đổi thành điện năng bằng cách sử dụng các tấm pin mặt trời hoặc tấm nhiệt đơn. Năng lượng mặt trời được sử dụng rộng rãi để cung cấp năng lượng cho gia đình, doanh nghiệp và các dự án điện mặt trời quy mô lớn.
Năng lượng gió: Năng lượng gió được tạo ra bằng cách sử dụng các tuabin gió để chuyển đổi năng lượng gió thành điện năng. Các trang trại gió và công trình tuabin gió trên biển trở nên ngày càng phổ biến trên toàn cầu.
Năng lượng thủy điện: Năng lượng thủy điện được tạo ra từ sức nước chảy hoặc sức ép nước để vận hành các máy phát điện. Các nhà máy thủy điện có thể được xây dựng trên các con sông lớn hoặc hồ chứa nước để tạo ra điện năng.
Năng lượng sinh khối: Năng lượng sinh khối bao gồm các nguồn năng lượng từ các tài nguyên sinh học như gỗ, rơm, chất thải hữu cơ và chất béo động vật. Chúng có thể được đốt cháy hoặc sử dụng trong quá trình phản ứng hóa học để sản xuất nhiệt và điện năng.
Năng lượng địa nhiệt: Năng lượng địa nhiệt được khai thác từ nhiệt độ cao trong lòng đất. Các hệ thống lấy nhiệt địa nhiệt có thể tạo ra điện năng bằng cách sử dụng nhiệt độ từ các vùng núi lửa hoặc các nguồn nhiệt độ cao khác trong lòng đất.
Ngoài ra, các nước cũng đang nghiên cứu và triển khai các công nghệ mới như năng lượng biển, năng lượng thủy triều, năng lượng hydrogen để đa dạng nguồn cung cấp năng lượng và hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường.
So sánh tỷ lệ các loại năng lượng đang sử dụng
Tỷ lệ sử dụng các loại năng lượng khác nhau có thể thay đổi theo từng quốc gia và khu vực, tùy thuộc vào nguồn tài nguyên và chính sách năng lượng của mỗi quốc gia. Tuy nhiên, dưới đây là một so sánh tỷ lệ sử dụng các nguồn năng lượng chính trên toàn cầu:
Năng lượng hóa thạch: Dầu mỏ, than đá và khí tự nhiên vẫn chiếm tỷ lệ lớn trong việc cung cấp năng lượng toàn cầu, đặc biệt trong các nền kinh tế công nghiệp phát triển. Dầu mỏ và khí tự nhiên thường có tỷ lệ sử dụng cao hơn so với than đá.
Năng lượng hạt nhân: Năng lượng hạt nhân chiếm tỷ lệ nhỏ trong việc cung cấp năng lượng toàn cầu, nhưng vẫn được sử dụng rộng rãi ở một số quốc gia như Hoa Kỳ, Pháp, Nhật Bản, Trung Quốc và Nga.
Năng lượng mặt trời: Năng lượng mặt trời đang trở nên ngày càng phổ biến trên toàn cầu. Một số quốc gia như Trung Quốc, Mỹ, Ấn Độ và Đức đã đầu tư mạnh vào năng lượng mặt trời và có tỷ lệ sử dụng cao.
Năng lượng gió: Năng lượng gió cũng đang phát triển nhanh chóng và được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu. Các quốc gia như Trung Quốc, Mỹ, Đức, Ấn Độ và Anh có tỷ lệ sử dụng năng lượng gió đáng kể.
Năng lượng thủy điện: Năng lượng thủy điện cung cấp một phần đáng kể năng lượng toàn cầu, đặc biệt là ở các quốc gia có nhiều nguồn nước lớn như Trung Quốc, Brazil và Canada.
Năng lượng sinh khối: Năng lượng sinh khối chiếm một phần nhỏ trong tỷ lệ sử dụng năng lượng toàn cầu, nhưng vẫn được sử dụng trong một số quốc gia và khu vực như châu Âu và Bắc Mỹ.
Tỷ lệ sử dụng các nguồn năng lượng này có thể thay đổi theo từng quốc gia và khu vực và có thể có những thay đổi trong tương lai khi các công nghệ mới phát triển và chính sách năng lượng thay đổi.
Tỷ lệ sản xuất các dạng năng lượng
(Theo S&P Global)
Tình hình tiêu thụ năng lượng toàn cầu 2022
Tăng trưởng tiêu thụ năng lượng toàn cầu chậm lại vào năm 2022 (+2,1%) nhưng vẫn cao hơn tốc độ tăng trưởng trung bình giai đoạn 2010-2019 (+1,4%/năm)
Theo xu hướng kinh tế, mức tăng trưởng tiêu thụ năng lượng toàn cầu giảm một nửa vào năm 2022 (từ +4,9% năm 2021 xuống 2,1% năm 2022, vẫn cao hơn mức trung bình giai đoạn 2010-2019 (+1,4%/năm).
Năm 2022, mức tăng trưởng tiêu thụ năng lượng chậm lại ở hai quốc gia tiêu thụ lớn nhất: tăng 3% (so với +5,2% năm 2021) ở Trung Quốc, quốc gia tiêu thụ năng lượng lớn nhất thế giới (25% năm 2022), trong khi tăng 1,8% ở Mỹ (+4,9% vào năm 2021). Tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ đã kéo theo mức tiêu thụ năng lượng ở Ấn Độ (+7,3%), Indonesia (+21%) và Ả Rập Xê Út (+8,4%), và ở mức độ thấp hơn ở Canada (+3,8%) và Mỹ Latinh (+2,7%, bao gồm +2,4% ở Brazil và Mexico và +4,5% ở Argentina). Nó cũng tăng khoảng 3% ở Trung Đông và Châu Phi (mặc dù mức tiêu thụ giảm 4,5% ở Nam Phi do căng thẳng về nguồn cung than và buộc phải giảm phụ tải trong ngành điện).
Ngược lại, tiêu thụ năng lượng sơ cấp giảm ở châu Âu (-4%, bao gồm -4,4% ở EU và khoảng -3% ở Anh và Türkiye), do lo ngại suy thoái do cuộc xung đột Nga - Ukraine, giá năng lượng tăng cao và nhẹ hơn. nhiệt độ kích động người tiêu dùng công nghiệp và dân cư để cắt giảm nhu cầu năng lượng của họ. Tại CIS, mức tiêu thụ năng lượng giảm 3,2% do chiến tranh ở Ukraine (-29%) và lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga (-0,4%). Tiêu thụ năng lượng ở OECD-Châu Á nhìn chung vẫn ổn định (Hàn Quốc, Úc) hoặc giảm nhẹ (-1,1% ở Nhật Bản).
+7,3% là mức tiêu thụ năng lượng của Ấn Độ tăng đều (vào năm 2021, gấp đôi mức trung bình của giai đoạn 2010-2019).
Mức tiêu thụ năng lượng phân bổ theo từng quốc gia (2022)
(Đơn vị đo: Mtoe - million tons of oil equivalent: triệu tấn dầu tương đương)
Tỷ lệ tiêu thụ năng lượng phân bổ theo từng khu vực và tỷ lệ loại năng lượng sử dụng (1990 - 2022)
(Đơn vị đo: Mtoe - million tons of oil equivalent: triệu tấn dầu tương đương)
Bài tiếp theo: 10 xu hướng công nghệ sạch năm 2023
