Trong nền kinh tế số, nhiều mô hình kinh doanh mới sẽ ra đời, tồn tại song song để cạnh tranh, hỗ trợ hoặc thậm chí xóa sổ những mô hình kinh doanh truyền thống, dựa trên những ưu thế về chi phí, hiệu quả, hiệu lực và trải nghiệm khách hàng vượt trội nhờ ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT).
Một trong số đó là các ngân hàng số (NHS) với phương thức cung cấp các dịch vụ NH chi phí rẻ và thời gian ngắn, cạnh tranh sòng phẳng với các NH truyền thống. Đó cũng là động lực thúc đẩy đổi mới trong toàn bộ hệ thống tài chính.
Xu thế tất yếu của NHS
Một số quốc gia đã luật hóa khái niệm NHS. Có thể định nghĩa một cách ngắn gọn: NHS là tổ chức được cấp phép cung cấp các sản phẩm, dịch vụ NH như nhận tiền gửi, cho vay, đầu tư thông qua các nền tảng số. Điểm khác biệt quan trọng nhất giữa NHS và NH truyền thống là cùng các sản phẩm, dịch vụ tài chính đó, NH truyền thống thực hiện cung cấp thông qua các kênh truyền thống như các đại lý, tư vấn, giao dịch viên hay tổng đài, còn NHS thực hiện hoàn toàn trên nền tảng số.
NHS có 4 đặc điểm nổi bật: (1) Cấu trúc số khi mọi hoạt động chính của NHS được thực hiện trên các nền tảng số; (2) Vận hành trên nền tảng thông tin với dữ liệu là nguồn lực đầu vào quan trọng nhất; (3) NH chủ động đưa ra các giải pháp về tài chính cho khách hàng dựa trên tình hình tài chính của khách hàng, nhờ công nghệ internet vạn vật (Internet of things), dữ liệu lớn (Big data) hay trí tuệ nhân tạo (AI); (4) Khách hàng là trung tâm khi biến NHS trở thành phần không thể thiếu trong cuộc sống thường nhật của khách hàng.
NHS có vai trò mang dịch vụ tài chính tới những khu vực khách hàng không đủ điều kiện hoặc không có khả năng tiếp cận với các NH truyền thống, khi khoảng cách địa lý đã bị xóa bỏ và với việc mạng internet hầu như đã phủ sóng khắp nơi. NHS thúc đẩy sự phát triển của ngành NH trước sự phát triển vượt bậc của công nghệ và sự xuất hiện đầy thách thức của các công ty fintech.
Kinh tế số đã được Đảng ta nhận thức là vấn đề mang tính cốt lõi, đem đến cả cơ hội và thách thức cho phát triển kinh tế, đã quyết tâm đưa kinh tế số Việt Nam trở thành động lực tăng trưởng. NHS có thể được hiểu là sự giao thoa của fintech và NH.
Khi đứng trên quan điểm vận hành, NHS có thể coi là fintech cung cấp các sản phẩm NH. Còn đứng trên quan điểm sản phẩm, NHS hoạt động trên nền tảng số. Do đó, NHS có thể là hệ quả của sự mở rộng của một fintech hay một NH đang hoạt động, hoặc cũng có thể xuất hiện độc lập.
NHS bổ sung các sản phẩm, dịch vụ tài chính của fintech
NHS có thể phát triển lên từ các NH truyền thống đang thống trị ngành NH toàn cầu với khối tài sản khổng lồ và nền tảng khách hàng rộng lớn. Còn mô hình NHS xuất phát từ fintech được thành lập từ sự mở rộng của các fintech, hay nói cách khác các fintech được phép cung cấp các dịch vụ, sản phẩm NH.
Ở hầu hết quốc gia, các fintech xuất hiện đầu tiên ở lĩnh vực tài chính như thanh toán, chuyển tiền, dịch vụ ví điện tử… Nhưng khi càng có nhiều fintech xuất hiện, các fintech buộc phải chuyển hướng kinh doanh sang những lĩnh vực khác có tiềm năng hơn, là cung ứng dịch vụ NH, chủ yếu cho các đối tượng khó tiếp cận với các dịch vụ NH truyền thống.
Các NHS được xây dựng bởi các fintech có lợi thế về công nghệ và đội ngũ nhân viên trình độ cao, có kinh nghiệm trong vận hành các dịch vụ tài chính trên nền tảng số. Trên môi trường số, công ty fintech có thể phát triển những sản phẩm mới trên nền tảng công nghệ sẵn có không tốn quá nhiều chi phí.
Các công ty fintech còn có ưu thế hơn ở khả năng bảo mật thông tin khách hàng, sức kháng cự tốt hơn đối với các cuộc tấn công mạng, khiến niềm tin vào tính an toàn của nó trong mắt khách hàng được nâng cao.
Điểm khác biệt nhất của NHS xuất phát từ fintech, là việc hoạt động trong hệ sinh thái công nghệ do các fintech thiết lập. Đây chính là bằng chứng về hiệu quả của hiệu ứng mạng lưới trong kinh tế số. Các fintech không hoạt động đơn lẻ hay giới hạn trong vài sản phẩm nhất định, mà luôn tìm cách tăng độ bao phủ tới nhiều sản phẩm dịch vụ nhất.
Thí dụ, ví Momo cung cấp các giải pháp chuyển tiền, thanh toán hàng hóa, dịch vụ, nạp thẻ điện thoại, xổ số, quyên góp từ thiện… Dịch vụ NH được tích hợp sẽ trở thành một phần của hệ sinh thái, hiện diện trong việc tăng cường bán chéo sản phẩm giữa các cấu phần của hệ sinh thái, đem lại sự tiện lợi chung cho khách hàng khi sử dụng một mạng lưới ứng dụng trên cùng nền tảng duy nhất.
NHS sẽ đem lại giải pháp bổ sung cho các dịch vụ tài chính fintech đang cung cấp, nhằm hoàn thiện chuỗi cung ứng các sản phẩm, dịch vụ tài chính, NH từ đầu tới cuối cho khách hàng.
Cần khung khổ pháp lý cho hoạt động NHS
Để phát triển mô hình NHS ở Việt Nam, rất cần một khung khổ pháp lý làm cơ sở pháp lý cho hoạt động NHS. Đó có thể là việc cấp giấy phép hoạt động NHS vào cơ chế thử nghiệm sandbox để có những kết quả bước đầu phục vụ triển khai trong thực tế.
Nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật NHNN và Luật Các TCTD quy định rõ các hoạt động NH trên không gian mạng thuộc phạm vi quản lý của NHNN, những dịch vụ các TCTD được phép thực hiện trong từng thời kỳ, và cơ chế giám sát đảm bảo an toàn hệ thống với những giao dịch trên nền tảng số.
Sửa đổi, bổ sung một số điều, khoản quy định về hoạt động cho vay bằng phương tiện điện tử, để tạo tiền đề cho các hoạt động cho vay hoàn toàn trên nền tảng số và các thủ tục pháp lý liên quan. Ban hành quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân, tạo điều kiện cho các cơ quan quản lý nhà nước giám sát việc thực hiện truy cập, xử lý và lưu trữ thông tin cá nhân đối với hoạt động của NHS.
Bên cạnh đó, sớm xây dựng được quy tắc chia sẻ dữ liệu khách hàng để xác định được những dữ liệu có thể chia sẻ, dữ liệu không thể chia sẻ và những dữ liệu cần sự đồng ý của khách hàng để chia sẻ, hướng tới NH mở (Open Banking) trong dài hạn.
Đẩy nhanh hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đồng thời ban hành cơ chế cho các NH, tổ chức, doanh nghiệp chia sẻ, tiếp cận dữ liệu, phát triển hệ sinh thái người dùng.
Từ đó làm cơ sở phát triển định danh điện tử đối với công dân, tiến tới định danh trực tuyến theo nguyên tắc phân quyền truy cập theo chức năng quản lý nhà nước, để từng bước số hóa giao dịch điện tử của người dân, góp phần xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư toàn diện nhất.
Mô hình NHS khá khả thi đối với các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, từ việc mở rộng hoạt động của fintech sang lĩnh vực NH và thành lập NHS (neo-bank) nằm trong hệ sinh thái công nghệ của mình.
Mô hình NHS khá khả thi đối với các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, từ việc mở rộng hoạt động của fintech sang lĩnh vực NH và thành lập NHS (neo-bank) nằm trong hệ sinh thái công nghệ của mình.
Sự phát triển gần đây trong lĩnh vực CNTT đã trao quyền cho khách hàng và dẫn đến sự thay đổi cơ bản trong hành vi của khách hàng được thúc đẩy bởi những cư dân số (Palfrey & Gasser, 2016), gây ảnh hưởng đến các mô hình kinh doanh hiện có và dẫn đến những kỳ vọng khác nhau của các nhà cung cấp dịch vụ tài chính.
Bình luận của bạn đã được gửi và sẽ hiển thị sau khi được duyệt bởi ban biên tập.
Ban biên tập giữ quyền biên tập nội dung bình luận để phù hợp với qui định nội dung của Báo.
Bộ Công Thương cho rằng hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam trong năm 2024, nhất là xuất khẩu sang các thị trường trọng điểm như châu Âu, châu Mỹ sẽ phải đối mặt với nhiều rủi ro và thách thức. Trong đó, việc tiếp cận vốn của doanh nghiệp vẫn còn khó khăn, lãi suất cho vay chưa giảm tương ứng với lãi suất huy động.
Cuộc đua trí tuệ nhân tạo của Phố Wall có thể tiếp tục trong bao lâu nếu không có bằng chứng rõ ràng rằng trí tuệ nhân tạo đang mang lại động lực có ý nghĩa cho doanh nghiệp?...
Chuyển đổi số đã 'đến từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người', chúng ta phải tiếp tục thúc đẩy chuyển đổi số trên tất cả các lĩnh vực, các cấp, các ngành, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp”, Thủ tướng nhấn mạnh và chỉ đạo “3 tăng cường”, “5 đẩy mạnh” trong chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số, yêu cầu mỗi bộ, ngành, địa phương phải có 1 đề án chuyển đổi số.
Tại họp báo cập nhật triển vọng kinh tế Việt Nam sáng 23/4, chuyên gia World Bank dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2024 của Việt Nam ở mức 5,5%, nhấn mạnh chính sách tiền tệ đã cạn dư địa và cần phải ưu tiên ổn định khu vực tài chính...
Nhiều ý kiến cho rằng áp lực và thách thức vẫn đang đè nặng doanh nghiệp tư nhân. Việc cải cách mạnh mẽ, cải thiện môi trường kinh doanh và hoàn thiện khung chính sách phát triển thị trường vốn sẽ là những hỗ trợ thiết thực, hiệu quả và có giá trị nhất với doanh nghiệp trong thời kỳ sau khủng hoảng...
Tỷ giá VND/USD tăng 3,8% tính từ đầu năm 2024 và liên tục tăng kịch trần những phiên gần đây. Không ngoại trừ trường hợp Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phải bán ngoại tệ ra để can thiệp thị trường. Dù vậy, theo các chuyên gia, tỷ giá sẽ nguội dần nửa cuối năm.
Trả lời phỏng vấn Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, bà Angela Yang, Phó Tổng giám đốc, Tư vấn Tài chính doanh nghiệp, PwC Việt Nam, nhận định: “Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) năm 2024 có hiệu lực từ ngày 1/7/2024 sẽ tác động tích cực tới triển vọng thu hút vốn ngoại vào ngành ngân hàng Việt Nam. Sự khác biệt về quy mô tài sản gắn với mạng lưới rộng lớn, dịch vụ uy tín là những yếu tố thu hút nhà đầu tư nước ngoài”...
Tình hình kinh tế - xã hội tháng 4 và 4 tháng đầu năm 2024 đã khởi sắc trên nhiều lĩnh vực. Trong đó, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp tăng 6%; thu ngân sách nhà nước đạt trên 43%; gần 53 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới...
Bộ Công Thương cho rằng hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam trong năm 2024, nhất là xuất khẩu sang các thị trường trọng điểm như châu Âu, châu Mỹ sẽ phải đối mặt với nhiều rủi ro và thách thức. Trong đó, việc tiếp cận vốn của doanh nghiệp vẫn còn khó khăn, lãi suất cho vay chưa giảm tương ứng với lãi suất huy động.
Cuộc đua trí tuệ nhân tạo của Phố Wall có thể tiếp tục trong bao lâu nếu không có bằng chứng rõ ràng rằng trí tuệ nhân tạo đang mang lại động lực có ý nghĩa cho doanh nghiệp?...
Chuyển đổi số đã 'đến từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người', chúng ta phải tiếp tục thúc đẩy chuyển đổi số trên tất cả các lĩnh vực, các cấp, các ngành, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp”, Thủ tướng nhấn mạnh và chỉ đạo “3 tăng cường”, “5 đẩy mạnh” trong chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số, yêu cầu mỗi bộ, ngành, địa phương phải có 1 đề án chuyển đổi số.
Tiêu chuẩn chức danh công chức lãnh đạo, quản lý trong cơ quan hành chính nhà nước, Điều kiện thành lập cụm công nghiệp... là những chính sách mới của Chính phủ có hiệu lực từ tháng 5/2024.
Tại họp báo cập nhật triển vọng kinh tế Việt Nam sáng 23/4, chuyên gia World Bank dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2024 của Việt Nam ở mức 5,5%, nhấn mạnh chính sách tiền tệ đã cạn dư địa và cần phải ưu tiên ổn định khu vực tài chính...
Sau Chủ tịch, kiêm CEO Jensen Huang, đến lượt Phó chủ tịch Tập đoàn NVIDIA Keith Strier đến thăm Việt Nam. Đây là một động thái quan trọng, qua đó góp phần hiện thực hóa các cam kết hợp tác về AI và bán dẫn đã được đưa ra hồi tháng 12/2023...
Trong bối cảnh quốc tế nhiều rủi ro, bất định, bất biến, khó dự đoán song “trong nguy có cơ”, TS. Cấn Văn Lực chỉ rõ nhiều cơ hội, triển vọng cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2024, trong đó, biến số gây nhiều lo lắng là tỷ giá dự kiến sẽ hạ nhiệt từ giữa quý 3 và lãi suất sẽ duy trì ở mức thấp nhằm thúc đẩy tăng trưởng...
Trăn trở với tiềm năng hợp tác kinh tế to lớn nhưng chưa được khai thác giữa Việt Nam và Nga, các học giả và chuyên gia hai nước tham dự diễn đàn “Hợp tác kinh tế ASEAN và các nền kinh tế mới nổi với Liên bang Nga trong bối cảnh mới: Vấn đề và triển vọng” đã đưa ra những phân tích sâu và khuyến nghị quý báu...
Nhiều ý kiến cho rằng áp lực và thách thức vẫn đang đè nặng doanh nghiệp tư nhân. Việc cải cách mạnh mẽ, cải thiện môi trường kinh doanh và hoàn thiện khung chính sách phát triển thị trường vốn sẽ là những hỗ trợ thiết thực, hiệu quả và có giá trị nhất với doanh nghiệp trong thời kỳ sau khủng hoảng...
Tỷ giá VND/USD tăng 3,8% tính từ đầu năm 2024 và liên tục tăng kịch trần những phiên gần đây. Không ngoại trừ trường hợp Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phải bán ngoại tệ ra để can thiệp thị trường. Dù vậy, theo các chuyên gia, tỷ giá sẽ nguội dần nửa cuối năm.
Dù chưa có gì rõ ràng, nhưng những căng thẳng địa chính trị toàn cầu, đặc biệt là xung đột Israel - Iran leo thang, có thể tiếp tục tạo rủi ro cho kinh tế toàn cầu và Việt Nam.
Liên tiếp gần đây, nhiều vụ việc tài khoản ngân hàng của người dân bị “bốc hơi” nhưng dường như phần thiệt thòi luôn thuộc về người dùng. Các chuyên gia cho rằng cùng với nâng cao ý thức người dùng thì ngân hàng không thể đứng ngoài cuộc và đặc biệt là cần nhìn nhận lại những vấn đề đang bị bỏ lửng trong các quy định của luật pháp...
Việc áp dụng tiêu chuẩn quản lý an toàn thông tin ISO/IEC 27001 giúp doanh nghiệp, tổ chức xác định, đánh giá và kiểm soát các rủi ro liên quan đến an toàn thông tin, từ đó bảo vệ thông tin một cách hiệu quả…”
Kinh tế xanh - mô hình kinh tế kết hợp giữa tính bền vững, tính toàn diện và lượng khí thải carbon thấp - đang trở thành một thành phần ngày càng quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu. Mô hình chuyển đổi này có vai trò then chốt trong việc xóa bỏ các khuôn khổ kinh tế truyền thống vốn gắn liền với việc sử dụng nhiều tài nguyên và gây ô nhiễm cao. Mục tiêu hướng tới kinh tế xanh, kinh tế carbon thấp là trọng tâm của các hành động trung hòa carbon trên toàn thế giới.
Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Trung Quốc Horasis 2024 được coi là “cơ hội vàng” để các doanh nghiệp Việt Nam, kết nối, hợp tác với các đối tác tiềm năng từ Trung Quốc và quốc tế.
Bên cạnh Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi) trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ bảy, Chính phủ đề xuất bổ sung vào chương trình Kỳ họp thứ tám (tháng 10/2024) hai dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) và Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh.
Các công ty dịch vụ tài chính như Goldman Sachs và Morgan Stanley đang âm thầm thử nghiệm các công cụ trí tuệ nhân tạo có thể khiến các dịch vụ CNTT được cung cấp cho nhiều robot hơn và ít nhân viên hơn.
Khi sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo thế hệ mới giúp các nhà công nghệ đương đầu với những thách thức phức tạp hơn, thì những kỹ năng mềm như tư duy phản biện, giao tiếp, kiến thức kinh doanh cũng như khả năng lãnh đạo ngày càng trở thành những thứ cần phải có.