Trí tuệ nhân tạo

Tại các nước phát triển, việc sa thải nhân viên công nghệ vẫn tiếp diễn vào năm 2025. Phần lớn nguyên nhân là do sự kết hợp giữa nền kinh tế chậm lại và việc áp dụng tự động hóa thông qua trí tuệ nhân tạo (AI).

Gần bốn trong số 10 người Mỹ tin rằng AI tạo sinh (genAI) làm giảm số lượng việc làm khi nó phát triển, theo một nghiên cứu được Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York công bố vào tháng 10.

Và Diễn đàn Kinh tế Thế giới (World Economic Forum) phát hiện ra rằng gần một nửa (44%) kỹ năng của người lao động sẽ bị gián đoạn trong năm năm tới — và 40% công việc sẽ bị ảnh hưởng bởi việc sử dụng các công cụ genAI và các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM).

Thiếu hụt kỹ năng hơn là dư thừa nhân lực

Vào tháng 4 vừa qua, ngành công nghệ Mỹ đã mất 214.000 vị trí khi các doanh nghiệp chuyển sang các vai trò AI và tuyển dụng dựa trên kỹ năng trong bối cảnh kinh tế không chắc chắn. Các công ty trong lĩnh vực công nghệ đã cắt giảm biên chế ròng 7.000 vị trí vào tháng 4.

Năm nay, khoảng 140 công ty công nghệ đã sa thải hơn 62 nghìn nhân viên công nghệ. Những nỗ lực cắt giảm biên chế tại các cơ quan chính phủ của Bộ Hiệu quả Chính phủ Hoa Kỳ (DOGE) không chính thức đã khiến thêm hơn 61 nghìn công nhân liên bang bị sa thải trong năm nay. Thị trường việc làm CNTT đang trải qua một cuộc chuyển đổi cơ bản thay do các đợt sa thải theo chu kỳ truyền thống.

Các vai trò chuyên môn nói riêng đang tăng mạnh. Các vị trí kiến trúc sư cơ sở dữ liệu tăng 2.312%, vai trò thống kê tăng 382% và việc làm cho các nhà toán học tăng 1.272%. Theo đánh giá của các nhà nghiện cứu thị trường thì đây không phải là sự thay thế, mà là sự cần thiết đối với tương lai do AI thúc đẩy.

Trên thực tế, chính sự thiếu hụt kỹ năng CNTT chứ không phải là tình trạng dư thừa nhân viên đang là thách thức đối với các tổ chức, và sẽ tiếp tục như vậy.

Các nhà tuyển dụng CNTT đang phải vật lộn để tìm kiếm nhân tài công nghệ lành nghề, theo nguyên tắc cơ bản của thị trường ưu tiên các chuyên gia lành nghề.

Một số cho rằng chuyển sang AI sẽ giải quyết được tình trạng thiếu hụt nhân lực công nghệ, nhưng không có bằng chứng nào cho thấy AI sẽ dẫn đến việc giảm nhu cầu về nhân lực công nghệ. Ngược lại, các doanh nghiệp cho thấy cầu về nhân lực công nghệ đã tăng lên khi họ đầu tư vào việc đào tạo lực lượng lao động của mình để sử dụng các công cụ AI.

Tình trạng thiếu hụt nhân lực đủ tiêu chuẩn là rào cản lớn hơn đối với việc tuyển dụng so với tự động hóa AI, vì các tổ chức rất khó khăn tìm ứng viên có chứng chỉ, kỹ năng và giấy phép phù hợp, đặc biệt là trong lĩnh vực đám mây, an ninh mạng và AI. Những người làm công nghệ thường thiếu kỹ năng trong các lĩnh vực này vì công nghệ phát triển nhanh hơn tốc độ đào tạo. Và mặc dù AI giúp tự động hóa các công việc thường ngày, nhưng nó không thể thay thế các vai trò chiến lược do chuyên gia lành nghề đảm nhiệm.

AI không thay thế công việc mà định nghĩa lại cách thực hiện

Theo một cuộc khảo sát vào đầu năm nay, bảy trong số 10 tổ chức tại Mỹ đang phải vật lộn để tìm kiếm người lao động lành nghề để đảm nhiệm các vai trò trong bối cảnh chuyển đổi kỹ thuật số không ngừng phát triển và genAI đã làm tăng thêm nhu cầu này.

Theo Ernst & Young, tuyển dụng về kỹ năng AI đã tăng vọt 2.000% vào năm 2024, nhưng giáo dục và đào tạo trong lĩnh vực này vẫn chưa theo kịp. Tình trạng thiếu hụt nhân lực AI nổi bật nhất ở các vai trò kỹ thuật cao như nhà khoa học/nhà phân tích dữ liệu, kỹ sư học máy và nhà phát triển phần mềm.

Các tổ chức hàng đầu coi AI là một sự thay đổi mang tính chiến lược, không chỉ là cắt giảm chi phí, và việc cắt giảm nhân lực hiện nay có nguy cơ làm suy yếu các lĩnh vực cốt lõi như an ninh mạng.

Theo phân tích, AI không thay thế công việc, mà nó đang định nghĩa lại cách thức hoàn thành công việc. Điểm đột phá mà công nghệ thực sự thay thế một vị trí là khi khoảng 80% nhiệm vụ có thể được tự động hóa hoàn toàn. Các nhà lãnh đạo sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ chiến lược, đưa AI vào để nâng cao chứ không phải cạnh tranh với các nhà phát triển con người.

Một số dự báo trong ngành dự đoán năng suất tăng 30% từ các công cụ AI, có khả năng tăng thêm hơn 1,5 nghìn tỷ USD cho GDP toàn cầu.

Theo Gartner Research, đến năm 2028, 75% nhà phát triển chuyên nghiệp sẽ sử dụng mã hóa và các công cụ mã hóa khác được hỗ trợ bởi genAI, tăng từ mức dưới 10% vào tháng 9 năm 2023. Và trong vòng ba năm, 80% doanh nghiệp sẽ tích hợp các công cụ kiểm tra được tăng cường AI vào chuỗi công cụ kỹ thuật phần mềm của họ, tăng đáng kể so với mức khoảng 15% vào đầu năm ngoái, Gartner cho biết.

Một báo cáo từ MIT Technology Review Insights cho thấy 94% lãnh đạo doanh nghiệp hiện sử dụng genAI trong phát triển phần mềm.

LTV